«Қолданбалы биология және топырақтану негіздері»

пайдалану бағыты 5-кестеде кӛрсетілгендей, республикамыздың жалпы 
территориясының 80%-тен астам жері қҧрғақ аймақтарда орналасқан. 
Сондықтан Қазақстанда ауыл шаруашылығы ӛндірісі ТМД елдерінің басқа 
бӛліктеріне қарағанда қолайсыздау. Жерден мол ӛнім алу ҥшін зоналар мен 
зонашалардажҥргізілетін басты шаралар-қҧрғақшылықпен кҥресу, жер суару 
және мелиорациялау, топырақты эрозиядан қорғау. Осы мәселені тҥбегейлі 
шешуге республика дихандары мен ғылыми-зерттеу мекемелерінің негізгі кҥш-
жігері қажет. 
 
Республикамызда кҥрделі мелиорацияны қажет етпейтін, жыртуға 
жарамды 61 млн гектардай жер бар екен, оның 27 млн. гектары-егістіктер, 
тыңайған жерлер, кӛп жылдық ағаштар мен меншікті учаскелер. Осы жерлердің 
кӛбі-20 млн. гектарға жуығы терістік, шығыс,терістік батыс қара топырақты 
және қара қоңыр топырақты, кӛпшілік жағдайларда табиғи ылғалмен 
қамтамасыз етілген аймақтарда. Ал ылғал мен қамтамасыз етілмеген, топырағы 
жәй және ашық қара қоңыр, қҧрғақ және шӛлейтті зонашаларда жарты 
жыртылған жер кӛлемі соңғы жылдарға шейін 5,0 млн. гектар шамасында еді. 
Қазір олар егіншілікпен толық шығарылды. Ал қалған 4,7 млн. егістік жерлер 
Оңтҥстік Қазақстан, аздап Шығыс Қазақстан және Батыс Қазақстанда 
облыстарында. Бҧлар негізінен тау етегіндегі шӛлді далалы белдеуде тараған 
суарылмайтын және суарылатын егістіктер мен бау-бақшалар. Суармалы 
жердің біраз кӛлемі шӛл аймағында ӛзен бойлары мен сағаларында орналасқан. 
Республикамыздағы жалпы суармалы жер кӛлемі жер шамамен 1,6-1,8 млн. 
гектар.
5-кесте.Қазақстанның негізгі топырақ-географиялық зоналары, 
зонашалары 
тік белдеулері және олардың кейбір кӛрсеткіштері 
№ 
Зонашалар мен 
тік белдеулері 
Кӛлем
і 
млн га 
Негізгі климаттық кӛрсеткіштер 
Ауыл 
шаруашы
-лығында 
негізгі 
пайдалан
у бағыты 
Жылды
қ 
орташа 
темпер
атурас
ы,град
ус 
Ауа 
темпера
турасын
ың 10
0
-
тан 
жоғары 
болған 
кҥндер 
саны 
10
0
-тан 
жоғары 
болатын 
темпера
ту-расы 
қосынд
ысы 
Ылғал 
мӛлшері,мм 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
9 

жүктеу/скачать 3,34 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: