Сабақтың мақсаты: хордалылар типін сипаттап, 7 класты біріктіретін ортақ белгілермен танысу. Хордалылар типін жіктеу
жүктеу/скачать 0,8 Mb. Pdf көрінісі
|
Лекция ОЗ 509 23-24
| 2.
Класс үстінің жіктелуі 3. Балықтардың биологиялық және экологиялық ерекшеліктері КІЛТТІК СӨЗДЕР : ихтиология, бүйір сызығы, жүзбе қанаттар, шеміршекті балықтар, сүйекті балықтар. Балықтар – омыртқалы жануарлардың ішіндегі ерте замандардан тіршілік етіп келе жатқан нағыз су жануарлары тобына жатады. «балық жаны суда» деген халық ұғымы балықтардың сулы ортада ғана тіршілік ететінін аңғартады. Балықтар омыртқалы жануарлардың арасындағы түр құрамы өте көп тобы. Қазіргі кезде шеміршекті балықтардың 730-дай түрі, ал сүйекті балықтардың 20-22 мың түрі ғылыми тұрғыда анықталып, сипаттап жазылған. Балықтардың сыртқы түрі, дене пішіні және мөлшері де әр түрлі. Олардың ең ұсақ түрлері люцион танабалығы мен қортық пандака балығының денесінің ұзындығы 1 см-ге де жетпейді және олардың дене салмағы 1,5 грамм. Балықтардың ең ірілері – кит және алып акулаларының денесінің ұзындығы 20 метрге, ал салмағы 12-14 тоннаға жетеді. Балықтар әр түрлі су айдындарында – мұхиттарда, теңіздерде, өзен, көлдерде, жерасты суларында, қайнарларда, бұлақтарда да тіршілік етуге бейімделегн. Мысалы, Антарктиданың -2 0 С температурасында, кейбір ыстық қайнарлардың +50 0 С температурасында да кездеседі. Балықтар мұхиттар мен теңіздердің әр түрлі қабаттарында таралған. Мысалы, Атлант мұхитының Пуэрто-Рико аралының жағалауына жақын 8370 метр терең сулы шұңғымасында абиссобротула балығы тіршілік ететіндігі анықталған. Балықтардың бәріне тән негізгі белгілері: 1. Денесі мүйізді әр түрлі пішінді қабыршақтармен қапталған. 2. Денесінде алғаш рет 2 жұп (көкірек және құрсақ) жүзбеқанаттары пайда болған. 3. Қаңқасында шеміршекті немесе сүйекті омыртқа жотасы бар. Ол тұлға және құйрық бөлімдерінен тұрады. 4. Жақ аппараты жақсы дамыған және ол қорегін ұстау қызметін атқарады. 5. Балықтар өмір бойы желбезек аппараты арқылы суда еріген оттекпен тыныс алады. 6. Балықтарда ерекше сезім мүшесі - бүйір сызығы бар. Ол арқылы судың тербелісін, күшін және химиялық құрамын, басқа да кедергілерді сезеді. 7. Балықтардың ішкі құлағында алғаш рет үш жарты иірілім пайда болған. 8. Балықтардың жұп танау тесігі желбезек аппаратымен байланыспайды және ол тек иіс сезу қызметін ғана атқарады. 9. Балықтар қаңқасының ерекшеліктеріне сәйкес жеке 2 класқа ( жүктеу/скачать 0,8 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|