График а алматы "Білім" 2012

57
4.2.2.1 Шеңбердің тікбұрышты диметриясы
Енді шеңбердің тікбұрышты диметриядағы аксонометриялық проекция -
сын салу жолын қарастырайық (49-сурет). Суреттегі қоңыр жазықтықтағы
эллипс бұл шең-
бер дің үстінен қа-
ра
ғандағы гори-
зон 
таль проекция 
ж а з ы қ т ы ғ ы н д а ғ ы 
көрі нісі, ал сары 
жа зықтықтағы эл-
липс, бұл шең 
бер-
дің алдынан қа 
ра-
ғандағы фрон 
таль 
проекция жа 
зық-
ты ғындағы 
кө рі-
нісі. Жасыл жа 
-
зық тықтағы 
эл-
ли 
пс – шеңбердің 
оң жағынан қара-
ған дағы 
про филь 
проекция жазық 
ты-
ғындағы көрінісі.
/
x
/
y
/
z
O
0
97
0
131
8
1
8
7
R
u
06
.
1
R
u
35
.
0
/
x
/
y
/
z
R
u
94
.
0
R
R

58
Шеңбердің аксо но метрия сы эллипс болғандықтан, он ың үлкен жəне кі ші 
осьтері болады. 
Егер 49-суретке зейін қойып қара саңыздар, эллипстің үлкен осьтері аксо-
нометриялық осьтерге пер пенди куляр, ал кіші осьтері аксонометриялық ось-
терге параллель орналасқан. Эллипстің үлкен осінің бұрмалану көрсеткіші 
барлық жазықтықтарда немесе эллипстің үш көрінісінде 1.06-ға тең болады. 
Ал кіші осінің бұрмалану көрсеткіші горизонталь жəне профиль (қаптал) 
жазық тықтарында 0.35-ке тең болса, ал фронталь жазықтығында ол көрсеткіш 
0.94-ке тең.
Сфераның тікбұрышты изометриясы сфераның диаметрінен 1.06 есе үлкен 
болады, себебі эллипстің үлкен осінің бұрмалану көрсеткіші 1.06-ға тең.
4.2.3 Қиғашбұрышты фронталь изометрия мен диметрия
Егер сызбада фрон таль 
проекция жазық 
тығында 
қисық сызық тар мен шең-
берлер көбейіп кеткен 
болса, онда нəрсенің аксо-
нометриясын салу үшін 
қиғашбұрышты фрон-
тальды изометрия мен 
диметрия пайда ла нылады 
(50 жəне 51-суреттер). 
Бұл жағ 
дайда аксо 
но-
метриялық проекциялар 
кеңістікте орналасқан Ох 
жəне Оz координаталар 
жазықтығына параллель 
орналасады. Оx жəне 
Оz аксонометриялық ось-
тердегі бұрмалану көрсеткіштері 1-ге тең болып, араларындағы бұрыштары
90
0
градус болады, яғни нəрсенің фронталь проекция жазықтығындағы 
проекциясы бұрмаланбай, сол күйінде кескінделеді. Ал, Оz
/
пен Оy
/
аксо-
нометриялық осьтерінің арасындағы бұрыштық шама қиғашбұрышты 
фронталь изометрия мен диметрия үшін 45
0
градус болады. Фронталь 
изометрия үшін бұрмалану көрсеткіші 1-ге тең (50-сурет), ал фронталь 
диметрия үшін – 0.5-ке тең болады (51-сурет). Қиғашбұрышты фронталь 
изометрия мен диметрия проекцияларында шеңбердің проекциясы фронталь 
жазықтығында шеңбер болып, ал горизонталь жəне профиль жазықтықтарында 
R
u
3
.
1
R
u
54
.
0
/
x
/
y
/
z
R
/
O

59
ол эллипс болып кескінделеді. 
Қиғаш бұрышты фронталь 
изометрияда эллипстің үлкен 
жəне кіші осьтері ромбтардың 
диагональдарына беттесіп келеді. 
Эллипстің үлкен осінің бұрмалану 
көрсеткіші изометрия үшін 1.22-
ге тең болса, диметрия үшін 1.06-
ға тең. Ал, кіші осінің бұрмалану 
көрсеткіші изометрия үшін 0.54-
ке, ал диметрия үшін 0.33-ке тең 
болады. 
50 жəне 51-суреттерде қоңыр 
жазықтықтағы эллипс шеңбердің 
үстінен қарағандағы горизонталь 
проекция жазықтығындағы көрі-
нісі берілді. Жасыл жазықтықтағы эллипс - шеңбердің оң жағынан қарағандағы 
көрінісі. Ал сары жазықтықтағы көрініс - шеңбердің алдынан қарағандағы 
фронталь проекция жазықтығындағы көрінісі.

жүктеу/скачать 5,19 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: