С. В. Кожанова Жалпы иммунология
жүктеу/скачать 19,87 Mb. Pdf көрінісі
|
Жалпы иммунология оқулық
| ИММУНДЫ ЖАУАПТАҒЫ
СУПРЕССОР-ЖАСУШАЛАРЫ 1980-жьшдардын бірінші жартысында кейбір Т-лимфоциттер арасында супрессорлык кызмет аткара алатындығы белгілі болды. Адаптивті иммунитеттің жасушалык және гуморалдык серпілістеріне СЦ8' фенотипті Т-лимфоциттер супрессорлык әсер етеді деп саналған. Көп жылдар бойы СӘ8+ Т-лимфоциттер субпопуляциясын киллер/су- прессор деп атады. СЭ8+Т-супрессорлар иммунды жауапты реттеуге катысады және иммунологиялыктөзімділіктің қалыптасуында маңызды кызмет атакарады деп есептелді. С 0 4 '/С 0 8 + аракатынасын хелперлі- супрессорлы (иммунды реттегіштік) индекс деп атады. Аллергиялык және аутоиммунды аурулар кезіндегі С Ц 4'/С Ц 8+ аракатынасынын жоғарылауын супрессорлык потенциалдын төмендеуі және хелперлік жасушалардың саны мен белсенділігінің жоғарылауы деп кабылданды. 280 III Бөлім. Адаптивті иммунитет Сонғы мәліметтерге байланысты, мұндай тұжырымдар, сол уакыттағы теориялардың ыкпалынан, эксперимент мәліметтерін дұрыс емес тал- дау салдарынан шыкты десек болады. 1980 жылдардың аяғында 1990 жылдардың басында иммуноло- гиялык зерттеулерде молекулярлы-генетикалык, молекулярлы- биологиялык және генді-инженерлік сиякты әдістер кеңінен колданыла бастады. Олардын көмегімен иммунды жауаптын көптеген жаңа медиаторлары ашылды және зерттелді (хемокиндер, жасушалык адгезия молекулалары, туа біткен және адаптивті иммунитеттін көптеген рецепторлары және т.б.). Көптеген моноклонды анти- денелер мен рекомбинантты цитокиндер алынды. Лимфоциттерді клондау техникасы дамыды, цитокиндердін, рецепторлардың МНС нәруыздарының және т.б. гендердің экспрессиясын аныктауға мүмкіндік беретін молекулярлы зондтар кенінен колдана бастады. 1990-жылдардың екінші жартысында акпараттын көбейе бастауы экс- поненциалды сипат алды. Бірак, көптеген жана әдістерді колдануға карамастан, С08~ Т-супрессорларды жеке субпопуляция турінде дәлелденбеді және оларды клондау мумкіншілігі де болмады. 1990-шы жылдардын аяғында 2000-шы жылдардын басында эф- фекторлы Т-лимфоциттерге катысты супрессорлык кызмет аткаратын С 0 4 +25+ҒохРЗ+фенотипті реттегіш С 0 4 + Т-лимфоциттер ашылды. Жогарыда айткандай, Трет. лимфоциттердің екі түрі ажыратылады: орталык және индукцияланған. Орталық СІ)4* Трет. лимфоциттер тимуста теріс сұрыпталу нәтижесінде түзіледі. Олар адаптивті иммун- ды жауапты реттеуге катысады және аутореактивті Т-лимфоциттердін дифференцировкасы мен кызметін тежей отырып шеткері төзімдиік механизмдерінде маңызды қызмет аткарады, нәтижесінде аутоиммунды үдерістердің алдын алады. Индущияланған СЭ4+25*ҒохРЗ + Трет. лимфоциттер шеткері мүше- лерді аңкау СӘ4+ Т-лимфоциттерден түзіледі. Олар организм үшін бөгде антигендерге карсы жауапты жүзеге асыратын эффекторлы Тхі мен СИ 8 * ЦТЛ супрессорлық эсер етеді. Бұл жағдай организмнін тіндерін шамадан тыс закымдауға әкелетін гиперэргиялык серпілістердін даму- ынан корғайды. СӘ4+ Т-лимфоциттердің баска да субпопуляцияларының супрес- сорлык әсері бар. Мәселен, Тхі мен Тх2 субпопуляциялары бірін-бірі өзара тежейді, ягни бірін-бірі ушін супрессорлар. 15-Тарау. Адаптивті иммунитеттіңжасушалық механизмдері 281 • Тхі-жасушаларымен түзілетін ІҒІ Ү-ү Тх2 және ИЛ-4-тің І§Е түзілуіне ынталандырушы әсерін тежейді. Сонымен катар, Тх2-жасушаларымен ИЛ-4, 5, 10, 13 цитокиндерінін синтезі төмендейді. •Тх2-жасушаларымен түзілетін жүктеу/скачать 19,87 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|