Жўмыс баєдарламасы ф со пгу 7
жүктеу/скачать 403,99 Kb. Pdf көрінісі
|
| 6 Тақырып
Мембранасыз органоидтардың құрылысы мен қызметтері Флеминг (1875 ж) Венеден (1876 ж.) жарық микроскопының көмегімен ұсақ тығыз денешік ретінде әр түрлі жасушалардан жасуша орталығын ашты. Клетка орталығы ядроға тақау орналасады. Ол екі ұсак тығыз денешіктен (центроли) және оларды қоршаған цитоплазма ақшыл аймағынан (центросфера) және олардан бөлінген жіңішке жіпшелерден тұрады. Клетка орталығы жануарлар жасушаларында, кейбір өсімдіктерде кездеседі, бірақ жоғарғы сатыдағы өсімдіктерде, төменгі сатыдағы саңырау құлақтарда және карапайымдыларда кездеспейді. Интерфазада центрольдер бір-біріне перпендикуляр орналасып дуплет немесе диплосома құрады. 2 центрольдің біреуін «аналық» , екіншісі одан пайда болган жас центроль деп анықтауға болады. Екінші центроль біріншіге перпендикуляр эрі проксимал жағы бірінші центрольдің үстіңгі бетіне қарай орналасады. Аналық центрольдің дистальдыбетінде амофорты материалдар өсінді түрінде кездеседі, екінші центрольде ондай өсінділер болмайды. Диплосомада тек «аналық » центрольдердің, қосымша құрылыстары болады. Аналық центрольдердің сыртында 9 шар тәрізді тығыз заттардан тұратын сателлиттер орналасады. Центрольдер сателлиттерімен «аяқшалары» арқылы жалғасады. Әр центрольдердің сыртында құрылымсыз немесе жұка талшықты матрикс және центросфера құратын қосымша микротүтікшелер болады. Жарық микроскопымен көрінетін клетка. орталығындағы сәуле тәрізді аймакты (центросфера) электронды микроскоппен тексергенде оның микротүтікшелерден тұратыны анықталды. Интерфазада микротүтікшелердің пайда болуына осы қосымша құрылыстардың (центросфера, матрикс, сателлиттер) маңызы зор. Осы қосымша құрылыстардың көмегімен тубулиннен микротүтікшелер пайда болады. Центрольдердің химиялық құрылысы толық анықталған жоқ, өйткені олардан таза фракция алатын әдістер элі де жеткіліксіз. Бірак та тубулиннің микротүтікшелердің құрамына кіретіні белгілі. Егер де колхицинді клеткаға жіберсек, «аналық» центрольдердің сыртындағы микротүтікшелердің өсуі кенет тоқтайды. Талшықтардың құрылыстары да осы центрольдің құрылыстарына және химиялық құрамына ұқсас келеді. Клетка орталығы бөлінетін жасушаларда үршық жіпшелерін қүруда үлкен қызмет аткарады. Центрольдердің көмегімен интерфазада жасушалардың полюстерін анықтауға болады. Негізінде клетка орталығы Гольджи аппаратына такау орналасады және жасуша ядросымен тығыз байланыста болады. Егер ядро фракциясын центрифуга әдісімен бөліп алатын болсак, оның кұрамында центрольдердің болатынына бірден көз жеткізуге болады. жүктеу/скачать 403,99 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|