Остеология – сүйекті зерттейтін ғылым. Қаңқа
жүктеу/скачать 0,74 Mb. Pdf көрінісі
|
остеолог --2
- Бұл бет үшін навигация:
- 35 - сурет. С үйсктердің пішіндері. 1 - ұзыи (түтікті) сүйек, 2 - жалпақ сүйек, 3 - қысқа (кемікті) сүйек
| СҮЙЕКТЕРДІҢ ЖІКТЕЛУІ
Қаңқада мынадай бөліктерді ажырагады: түлға каңқасы (омырт-қалар, қабырғалар, төс), бас каңқасы (бассүйек пен бет сүйектері); қол-аяк сүйектері - иық белдеуі (жауырын, бұғана) жоне жамбас белдеуі (жамбас асгауы) жəне қол сүйектері (токпан жілік, шынтақ жілік, кəрі жілік жəне қол ұшы), аяқ сүйектері (ортан жілік, сирақ сүйектері жəне аяқ ұшы). Ересек адамның каңқасына кіретін жекелеген сүйектердің саны 200-ден асады, олардың 36-40 дененің орта сызығы бойымен орна-ласкан жене тақ, қалғандары - жұп сүйектер. Сыртқы шшші жағынан сүйектер ұзын, кысқа, жалпақ жəне аралас болады. Алайда Галеннщ дəуірінен бастап сүйектерді тек бір ғана белгісі (сыртқы пішіні) бойынша болу біржакты жəне ескі сипаттамалық анатомияның формализмінің мысалы болып табылады. Сүйектерді кез-келген анатомиялық жіктсу құрылуға тиісті үш принцип негізінде ажырату керек: пішіні (құрылысы), кызметі жəне дамуы. Осы түрғыдан сүйектердің мынадай жіктелуін белгілеуге болады. I. Жілік сүйектер. Олар жілік - майлы куысы бар түтік түзетш кеуекті жəне гыгыз заттан түрады; барлық үш функцияны агқарады (тірек, корғаныш, қозғалыс). Олардан үзын жілік сүйектер (тоқпан жілік жəне кəрі жілік, ортан жілік жəне асыкты жілік) гіреуіш, үзын қозғалыс рычагтары болып табылады жəне диафиздеи басқасының екі эпифизде эндохондралды сүйектену ошактары болады (биэпифизарлы сүйектер); қысқа жіліктер (білезік, тілерсек, саусақ, бақай сүйектері) қысқа 35 - сурет. С үйсктердің пішіндері. 1 - ұзыи (түтікті) сүйек, 2 - жалпақ сүйек, 3 - қысқа (кемікті) сүйек, 4 - қалыптан тыс (аралас) сүйек. қозғалыс рычагтары болып табылады, эпифизде ғана болады (моно- эпифизарлы сүйектер). И. Кемік сүйектер. Негізінен тығыз заттың жүқа қабатымен жабылған кемік заттан қүралған. Олардың ішінде ұзын кемік сүйектер (қабырға, төс) мен қысқа кемік сүйектерді (омыртқа, білезік, тілерсек сүйектері) ажыратады. Кемік сүйектерге тобық сүйектер, яғни күнжіт өсімдігінің дəндеріне үқсас сүйектер жатады, олардың аттары осыдан шыққан (тізс тобығы, бұршақ пішінді сүйек, қол мен аяктың саусақ, бақайларының тобық сүйектері); олардың атқаратын кызметі - бұл-шықеттсрдің жұмысы үшін тетік болу; дамуы - сіңір қабатында эндохондралды жолмен жүреді. Тобык сүйектер буындардың маңай-ында орналасады, олардың түзілуіне қатысып, қозғалуына жəрдем-деседі, бірақ қаңқа сүйектерімен тікелей байланыспаған. III. Жалпақ сүйектер: а) бассүйектің жалпақ сүйектері (маңдай жəне шске сүйектері) негізінен қорғаныш қызметін атқарады. Олар тығыз заттың екі жүқа табакшасынан түрады, олардың арасында диплоэ, сііріое вена тамырлары үшін өзсктсрі бар кеуек зат болады Бүл сүйекіер дəнекер тін нсгізінде дамиды (жабын сүйектер); ə) иық, жамбас белдеулерінщ жалпақ сүйектері (жауырын, жамбас сүйектері) тірек жəнс қорғаныш кызметін атқарады, негізінен кемік заттан күралған; шеміршек тіннен дамиды. IV. Аралас сүйектер. Оларга бірнеше бөлікзерден қосылаіын, функциялары, құрылысы жəне дамуы əр түрлі сүйектер (бассүйек негізін құрайтын сүйектері) жатады. Аралас сүйектсрге ішінара эндесмалды, ішінара эндохондралды дамитын бүғананы да жаткызуьа болады. жүктеу/скачать 0,74 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|