Қазақ тіліндегі эмоционалды


Эмоционалдылық және бағалауыштық



Pdf көрінісі
бет60/218
Дата08.11.2023
өлшемі57,39 Mb.
#190142
1   ...   56   57   58   59   60   61   62   63   ...   218
Байланысты:
Снимок экрана 2023—10—21 в 15.40.19

1.7 Эмоционалдылық және бағалауыштық
 
құбылыстың 
айырмашылығы
 
Қазақ тіл білімінде эмоция негізінен лексика
-
семантикалық бағыт
-
та, яғни, эмоционалды
-
экспрессивті лексикалық бірліктер тұрғысынан 
қарастырылады. Эмоционалдылыққа қатысты қарастырылатын негізгі 
ұғымдардың бірі –
бағалауыштық. Себебі кез келген эмоцияның аста
-
рында бағалауыштық сипат жатады. Ал эмоционалды іс
-
әрекет экс
-
прессивті сипат алатындықтан, сонымен қатар
эмоционалдылық кете
-
гориясы тілдің экспрессивті реңкті құралдары арқылы да бейнеле
-
нетіндіктен эмоция құбылысы тілдің бағалауыштық, қарқындылық, 
экспрессивтілік мәселелерімен байланыста қарастырылуы тиіс. Ғылы
-
ми
-
зерттеу жұмыстарының кейбірінде эмоционалдылықты білдірудің 
тілдік құралдары ретінде интонация, түрлі қосымшалар мен синтак
-
систік құрылымдар айтылады, бірақ эмоционалды
-
экспрессивті лекси
-
ка, бағалауыштық мәселелерінде, жалпы эмоция құбылысының лин
-
гвистикалық сипаты турасында қарама
-
қайшы пікірлер көп. 
 
Лингвистикалық сөздікте бағалау ұғымына төмендегідей анықтама 
беріледі: «Оценка –
суждение говорящего, его отношение –
одобрение 
или неодобрение,, желание, поощрение и т.п. –
как одна из основных 
частей стилистической коннотации» 
[50, 305]
. А.Р. Апресян: «Эмоцио
-
нальный компонент чаще всего выступает вместе с оценочным 
компонентом, так как оценка является содержанием эмоционального 
значения. Поскольку в процессе языкового общения существует 
потребность выразить не только субъективное отношение говорящего, 
но и переживание этого отношения, т.е. эмоцию, то субъективное 
отношения и эмоции тесно переплетаются в человеческом сознании, 
что получает лексическое выражение в эмоционально
-
оценочной 
лексике
», 

деп жазады 
[51, 24]. 
Бағалаудың коннотациялық элемент 
ретіндегі басқа
компоненттермен арақатынасын анықтау тұрғысында 
түрлі пікірлер бар. Сыртқы дүние адам миында түйсік, қабылдау, сезі
-
ну, елестету арқылы бейнеленеді. Адам өзін қоршаған ортадағы түрлі 
құбылыстардың жақсысына қуанады, сүйсінеді, шаттанады жама
-
нынан жиренеді, күйінеді, ашуланады, мұңаяды, қайғырады. Бұлардың 
барлығы адамның


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   56   57   58   59   60   61   62   63   ...   218




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет