Астана қаласындағы Норвегия Корольдігінің елшілігі

ҚАЗАҚСТАН МЕКТЕПТЕРІНДЕГІ 
БАЛАЛАРҒА ҚАТЫСТЫ 
ЗОРЛЫҚ-ЗОМБЫЛЫҚТЫ 
БАҒАЛАУ 
Есепті дайындаған
ЮНИСЕФ халықаралық кеңесшісі
Доктор Робин Н. Хаарр
2013 жыл
Қазақстан 
Республикасындағы Адам 
құқықтары жөніндегі уәкіл 
Қазақстандағы БҰҰ Балалар қоры 

3
ҚАЗАҚСТАН МЕКТЕПТЕРІНДЕГІ БАЛАЛАРҒА ҚАТЫСТЫ ЗОРЛЫҚ-ЗОМБЫЛЫҚТЫ БАҒАЛАУ
МАЗМҰНЫ
Алғысөз
6
1-тарау: КІРІСПЕ 
8
Зерттеудің алғышарттары
10
Қазақстандағы балаларға қатысты зорлық-зомбылық мәселесі бойынша заңнамаға қысқаша шолу 11
Мектептердегі зорлық-зомбылық бойынша қысқаша шолу 
14
Балалар арасындағы суицид 
18
Мектептердегі балаларға қатысты зорлық-зомбылықты не үшін зерттеу қажет?
19
Пайдаланылған дереккөздер тізімі
20
2-тарау: ЗЕРТТЕУ ӘДІСНАМАСЫ 
22
Зерттеу мақсаты
23
Зерттеу жүргізу жоспары
24
Зерттеу өңірлері
24
Мектептерді іріктеу
24
Мектептердегі сыныптарды іріктеу 
26
Мектептегі зорлық-зомбылықты анықтау мен өлшеу 
26
Деректерді жинау құралдары 
26
Мектептердегі балалар арасында сауалнама жүргізу 
27
Мектептердегі балалармен сұхбат 
28
Мектептердегі мұғалімдер мен мамандандырылған қызметкерлерден сауалнама алу 
29
Мектеп директорларымен сұхбат
30
Сынама зерттеу және зерттеу тобын оқыту 
31
Деректерді енгізу және талдау 
31
3-тарау: БАЛАЛАРДЫҢ МЕКТЕПТЕРДЕГІ ЗОРЛЫҚ-ЗОМБЫЛЫҚҚА ҚАТЫСТЫ ТӘЖІРИБЕСІ 
32
Балалардың демографиялық деректері 
34
Балалардың отбасылық ортасы 
34
Ашу-ыза мен агрессияға бейімділік 
36
Мектепке бауыр басу 
38
Мектептегі зорлық-зомбылық және балалар арасындағы кемсітушілік 
38
Балалардың мектептегі зорлық-зомбылықты түсінуі 
44
Балалар мектептегі зорлық-зомбылық туралы не айтады?
45
Физикалық зорлық-зомбылық 
45
Психологиялық зорлық-зомбылық 
49
Қорқытып ақша алу 
51
Жыныстық сипаттағы ишаралар мен қысым көрсету 
52
Кибербуллинг 53
Кемсітушілік 53

4
ҚАЗАҚСТАН МЕКТЕПТЕРІНДЕГІ БАЛАЛАРҒА ҚАТЫСТЫ ЗОРЛЫҚ-ЗОМБЫЛЫҚТЫ БАҒАЛАУ
Қорлау 54
Мектептегі күш көрсету мен кемсітушілікке куә болғандарға сипаттама 
55
Мектептегі зорлық-зомбылық пен кемсітушілік құрбандарына сипаттама 
57
Мектептегі зорлық-зомбылықтың балаларға әсері 
60
Көңіл-күйге әсер ету 
60
Денені зақымдау 
62
Балалардың зорлыққа қарымта реакциясы 
63
Айыптылар мектептегі зорлық-зомбылық туралы айтады 
64
Күш қолдану 
64
Өзін-өзі қорғау мақсатында күш қолдану 
65
Психологиялық зорлық-зомбылық 
66
Қорқытып ақша тартып алу 
67
Кемсіту 67
Мектепте зорлық-зомбылық жасайтын және басқаларды кемсітетін балаларға сипаттама
68
Мектепте зорлық-зомбылық жасаған балаларға тиетін салдарлар 
70
Қару алып жүру 
72
Мектептегі зорлық-зомбылыққа қатарластардың жауап қайтаруы 
75
Қатарластар тарапынан көрсетілетін қолдау
80
Мектептегі зорлық-зомбылыққа мектеп қызметкерлерінің жауап қайтаруы 
81
Мектептен ауыстыру мен шығару жағдайлары 
81
Мектеп директорлары мен қызметкерлер тарапынан болатын зорлық-зомбылық және балаларды 
кемсітушілік
83
Балалар мектептердегі тән жазалары туралы әңгімелейді 
85
Тән жазаларының себептері 
88
Мұғалімдер тарапынан оқушыларға қатысты сүйіспеншілік 
89
Қызметкерлердің балалардан және ата-аналардан ақша алуы 
91
Мектептегі қауіпсіздік сезімі 
92
Балалардың амандығы 
93
Қашқындар 93
Өзіне-өзі зиян келтіру және өзіне-өзі қол салу дағдысы 
95
Сауалнама толтырумен байланысты мәселелер 
97
Пайдаланылған дереккөздер тізімі 
97
4-тарау: МҰҒАЛІМДЕР МЕН МАМАНДАНДЫРЫЛҒАН ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРДІҢ МЕКТЕПТЕГІ
ЗОРЛЫҚ-ЗОМБЫЛЫҚПЕН БАЙЛАНЫСТЫ ТӘЖІРИБЕСІ 
98
Мұғалімдер мен мамандандырылған қызметкерлер құрамының демографиялық деректері
100
Балалардың мектепті қабылдауы 
101
Мектептегі балалардың арасында зорлық-зомбылық пен кемсітушілік жағдайларының
куәгері болған мұғалімдер
103
Мұғалімдер мен мамандандырылған қызметкерлердің мектептегі зорлық-зомбылыққа
жауап қайтаруы 
106
Мектептегі зорлық-зомбылық жағдайларын тіркеу 
109
Мектептегі зорлық-зомбылық саласындағы мектеп саясаты
110

5
ҚАЗАҚСТАН МЕКТЕПТЕРІНДЕГІ БАЛАЛАРҒА ҚАТЫСТЫ ЗОРЛЫҚ-ЗОМБЫЛЫҚТЫ БАҒАЛАУ
Мұғалімдер мен мамандандырылған қызметкерлер тарапынан мектептетәртіпті ұстап тұру
және балаларды кемсіту
110
Мектептен ауыстыру және шығару
115
Әріптестері тарапынан балаға зорлық-зомбылық жасалғанына және оны кемсіткеніне
куәгер болған мұғалімдер мен мамандандырылған қызметкерлер
116
Дене жазасын қолдау 
117
Мұғалімдер салған дене жазасына қарсы жауап қайтару 
119
Мұғалімдердің дене жазасын қолдануына қатысты саясат 
119
Мектептегі зорлық-зомбылыққа қарсы күрестегі мұғалімдердің рөлі 
120
Мектептегі зорлық-зомбылық мәселесіне қатысты оқулар/тренингтер
120
Сауалнама толтырумен байланысты қиындықтар
121
5-тарау: МЕКТЕП ДИРЕКТОРЛАРЫНЫҢ МЕКТЕПТЕГІ ЗОРЛЫҚ-ЗОМБЫЛЫҚПЕН
БАЙЛАНЫСТЫ ТӘЖІРИБЕСІ 
122
Мектеп директорларының демографиялық деректері 
124
Мектеп директорларының мектептегі зорлық-зомбылықты түсінуі
125
Мектептегі балалар арасындағы зорлық-зомбылық пен кемсітушілік 
127
Мұғалімдер тарапынан балаларға жасалған зорлық-зомбылық және кемсітушілік 
129
Мектепте зорлық-зомбылық оқиғаларын тіркеу 
130
Мектептегі зорлық-зомбылық туралы ақпаратты ұсыну 
131
Мектепте зорлық-зомбылық көрген жағдайларда сырттан қолдау алу немесе араласу
үшін балаларды бағыттау
133
Мектептен ауыстыру немесе шығару 
136
Мектептегі зорлық-зомбылық мәселелері бойынша курстар/оқулар 
136
Мектептегі зорлық-зомбылыққа жауап айтару бойынша балаларды қорғау жүйесіндегі
өзгерістер туралы хабардарлық 
138
ҰСЫНЫСТАР 139
Заңнамалық шаралар 
141
Алдын алу және араласу 
142
Деректер жинағы 
148
Ақпараттық-насихаттық қызмет 
148
Пайдаланылған дереккөздер жиынтығы 
148
ҚОСЫМША 149
МЕМЛЕКЕТТІК ОРГАНДАРДЫҢ ТүСІНІКТЕМЕЛЕРІ 159

6
ҚАЗАҚСТАН МЕКТЕПТЕРІНДЕГІ БАЛАЛАРҒА ҚАТЫСТЫ ЗОРЛЫҚ-ЗОМБЫЛЫҚТЫ БАҒАЛАУ

жүктеу/скачать 2,14 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: