Байланысты: 2 Тамақтандыру кәсіпорындарының табысты экономикалық дамуы үшін бизнес-жоспар жасау
Бәсекелестік қызметтері 1. Орналастыру функциясы ( аллокациялық)
-
шектеулі ресурстарды
өнімдер мен қызметтерге сұраныс бар салалар мен қызмет түрлеріне жібереді.
2. Инновациялық функция ғылым мен техниканың жетістіктерін енгізуді,
өнімдер мен қызметтердің жаңа түрлерін, жаңа технологияларды шығаруды,
өнімдер мен қызметтердің сапасын арттыруды ынталандырады.
3. Тарату функциясы барынша табысты кәсіпорындарға табыс пен табыс
алу үшін жағдай жасайды және өнімдері мен қызметтері талап етілмеген
кәсіпорынның банкроттығына әкеледі.
4. Бақылау функциясы
-
нарықта тұрақты монополиялық биліктің пайда
болуына және бар болуына кедергі келтіретін құрал.
Мысалы, монополист
бағаны тағайындай алады. Сонымен қатар бәсекелестік сатып алушыға
бірнеше сатушылар арасында таңдау мүмкіндігін береді. Мектеп
-
кеме,
бәсекелестік, яғни әділетті баға.
Бәсекелестік тепе
-
тең бағаны белгілеуге, сұраныс пен ұсыныстың
теңдеуіне ықпал етеді. Таза бәсекелестік нарықта жекелеген фирмалар өнім
бағасына шамалы бақылауды жүзеге асырады, өндірістің жалпы көлемінің
соншалықты аз бөлігі болады, бұл оның шығарылуын ұлғайту немесе азайту
тауардың бағасына әсер етпейді. Өндіруші, сатып алушы сияқты, әрдайым
нарықтық бағаға бағдарлануы тиіс. Осылайша, бәсекелестік сатушылар мен
сатып алушылар арасындағы мәмілеге қол жеткізуге ықпал етеді.
Бәсекелестік тауарлар мен қызметтерді өндіру мен өткізудің қоғамдық
қалыпты жағдайларын қолдайды. Ол тауар өндірушілерге қандай да бір тауар
өндірісіне қанша капитал салу
керектігін айтады. Макконнелл «Таза
бәсекелестік жағдайында, пайда себебін басшылыққа алатын кәсіпкерлер әр
тауарды баға мен шекті шығындар теңестірілетін нүктеге дейін өндіреді».
Бұдан бәсекелестік жағдайында ресурстар тиімді бөлінген деген тұжырым бар.
Бәсекелестік ғылыми
-
техникалық прогресті және өндіріс тиімділігін
арттыруды ынталандырады. Бәсекелестік бағаның теңестірушісі болып
табылатындықтан, нарықтық бәсекелестік кезінде жоғары сапалы және ең
төмен өзіндік құны бар адам жеңетін болады деген қорытынды жасауға
болады. Ол үшін өндіріс шарттарын үнемі жаңарту, техниканы жетілдіруге
үлкен күрделі қаржы жұмсау қажет.
Нарық субъектілерінің тайталасуы кезінде олардың әлеуметтік
-
экономикалық жіктелуі күшейе түсуде. Бәсекелестікке өзінің шаруашылық
қызметін жүргізе бастаған
көптеген ұсақ меншік иелері қатысады. Олардың
72
көпшілігі жеткілікті капитал, өндірістің қазіргі заманғы құралдары және басқа
да ресурстары жоқ, бұл бәсекелестікке төтеп бере алмайды және біраз
уақыттан кейін шығынға ұшырайды, қирайды. Олардың көпшілігі өзінің
экономикалық қуатын арттырып, кәсіпорындарды кеңейтіп, нарықтың
толыққанды әрі маңызды әрі құрметті субъектілеріне айналады.