Цифровая дидактика indd
Цифрлық дидактика объектісі, пәні
жүктеу/скачать 3,99 Mb. Pdf көрінісі
|
Сагалиева Дидактика
| 1.2 Цифрлық дидактика объектісі, пәні
Қазіргі уақытта ғылым әдіснамасы бойынша зерттеушілер ғылымның «объектісі» мен «пәні» ұғымдарының арасындағы айырмашылықты анықтау дәйекті түрде жүргізуде. Объект – бұл зерттеушінің іс-әрекеті бағытталған шындық саласы, ал пән - зерттеушінің өзі ұсынатын ғылым тұрғысынан объектіні көру тәсілін бейнелейтін субъект пен зерттеу объектісі арасындағы байла- ныс. Басқаша айтқанда, әртүрлі ғылымдардың өкілдері бір объектіні әртүрлі жолдармен, әр ғылымға тән ұғымдардың әртүрлі жүйелерінде көреді, ондағы әртүрлі аспектілерді, әртүрлі байланыстар мен қатынастарды ажыратады. Бұл дегеніміз, цифрлық оқыту дидактика зерттеушісінің де, әдіскер, психолог және ақпарат теориясы, кибернетика зерттеушісінің де зерттеу объектісі бола алады, бірақ олардың әрқайсысы осы объектіде зерттеу үшін әр түрлі нәрсені бөліп көрсетеді, әртүрлі мақсаттар қояды және сәйкесінше осы мақсаттарды, сондай-ақ зерттеу нәтижелерін басқаша тұжырымдайды. Бұл зерттеушілер, мысалы, дәрісті, семинарды, зертханалық және практикалық сабақты бірге бақылай отырып, бірдей нәрсені көреді, бірақ оны әркім өз ғылымы тұрғысынан қарастыра алады. Цифрлық дидактиканы зерттеуші оқытушы қандай жалпы дидактикалық әдістерді қолдануады, қандай жалпы принциптерді жүзеге асыруады деп ойланады. Әдіскер оқыту әдістемесі мен оқу материалының мазмұнының осы оқу пәнінің оқыту мақсаттарына сәйкестігіне назар аударады. Пси- хологты бірінші кезекте білім алушылардың материалды игерудің жалпы заңдылықтарының байқалуы ретіндегі ерекшеліктері ал кибернетикті оқыту тікелей және кері байланысы бар басқару жүйесі ретінде қызықтыруы мүмкін. Осыған қарамастан, қазіргі уақытта білім беру теориясы мен практикасының алдында тұрған күрделі мәселелерді шешу үшін әртүрлі мамандықтағы ғалымдардың күш- жігерін біріктіру қажет. Сондықтан бұл жұмыстың әр қатысушысы 245 өзінің зерттеу пәнін, оның ерекшеліктерін нақты түсінуі және жалпы жұмыстағы өз орнын дұрыс анықтауы өте маңызды. Барлық осы пайымдаулардың мәні, әрине, дидактиканың білімнің басқа салаларынан бөлінуіне ғана алып келмейді. Бұл ғылыми пәннің қажеттілігі, сайып келгенде, оның нәтижелерінің тәжірибеге әсерімен анықталады: дидактикалық зерттеулердің тиімділігін арттыру үшін цифрлық педагогиканың осы саласының ғылыми мәртебесін нақты түсініп алу қажет. Осылайша, сандық дидактика пәнін анықтау үшін дидактиканың басқа ғылымдармен бірге не оқып жатқанын ғана қарапайым көрсетумен шектелу мүмкін емес. Кем дегенде келесі сұрақтарға қысқаша жауап беру керек. Дидактиканың алдында оның объектісі – оны қазіргі жағдайда оқыту қандай түрде пайда болады? Оқыту құбылыстарын ғылыми тұрғыдан сенімді түрде көрсету үшін қазіргі дидактика қандай ғылыми құралдарға ие? Педагогикалық тәжірибені ғылыми негіздеу міндеті аясында оның сипаттамаларын қолдана отырып, өзінің объектісін қалай көрсетуі керек? Басқаша айтқанда, дидактика пәнін оның функцияларын, оның объектісін және оның танымдық құралдарын талдаусыз анықтау мүмкін емес. Цифрлық дидактика оқытуды әлеуметтік тәжірибе мен білім беруді цифрландыру саласындағы тәжірибені беру құралы ретінде қарастырады: оқыту нәтижесінде білім беру мазмұнына кіретін және оқытудың мазмұндық жағын құрайтын тәжірибенің бөлігі оқушының меншігіне айналады. Сандық дидактика барған сайын теориялық пәнге айналуда, бұған ғылымның дамуы, тұтастай алғанда ғылыми таным құралдары ықпал етеді. Модельдеу, идеализация және т.б. сияқты теориялық зерттеу әдістері көбірек қолданылады. Жүйелілік тәсілді қолдану білім беру мазмұны мен оқу процесін біртұтас тұтас ретінде қарастыруға мүмкіндік береді. Теориялық деңгейдің жоғарылауымен цифрлық дидактика цифрлық оқыту практикасына тиімді әсер етуге, оны жетілдіруге және өзгертуге мүмкіндік алады. Цифрлық дидактика теориялық ғылым болғандықтан және теория пәні зерттеуші алдына қатынастар жүйесі ретінде пайда болғандықтан, оқытуға тән негізгі, ерекше қатынасты ашу керек. Жалпы, оқыту іс-әрекетінде туындайтын қатынастар әртүрлі, мысалы, оқытушы – студент, студент – оқу материалы, студент – басқа студент- тер. Педагогикалық әдебиеттерде цифрлық дидактика үшін қайсысы маңызды деп саналуы керек екендігі туралы әртүрлі пікірлер таба |