Екінші реттік құрылымы- бір-бірімен сутектік байланыс арқылы
байланысқан және ширатпа түзетін
екі антипараллельді, комплементарлы,
полинуклеотидтік тізбектер. Ширатпа диаметрі 2 нм, ұзындығы 3,4 нм, әр
иілім 10 жұп нуклеотид тұрады. Чаргафф ережесі бойынша
комплементапрлық:А-Т, Ц-Г. Сонымен қатар, А-Т арасында 2
сутектік
байланыс болса, Г-Ц арасында 3 сутектік байланыс болады, сондықтанда Г-Ц
байланысы А-Т байланысына қарағанда әлде қайда мықтылау болып келеді.
Үшінші реттік құрылымы. ДНҚ молекуласының 3 реттік құрылысы ретінде
оның ақуыздармен байланысын айтуға болады.
Хромосома ақуыздарының
60-80 пайызын-негіздік және гидрофобтық аминқышқылдары көптеп
кездесетін гистондық ақуыздар құрайды. Гистондық ақуыздар ДНҚ-мен
негіздік радикалдар көмегімен, ал өзара гидрофобтық радикалдар арқылы
әрекеттеседі. Хромосомаларда ДНҚ молекуласы гистондық ақуыздармен
байланысып нуклеогистон құрайды, ол хроматин жіпшесі ретінде белгілі.
Хроматин жіпшесінің тірегін нуклеосома денешіктері құрайды.
Гистондардың 5 түрі белгілі: H1.H2a.H2b.H3.H4.
Гистонды емес белоктарға
құрылымдық белоктар, реттеуші белоктар және фермент молекулалары
жатады.
ДНҚ молекуласы осындай әр бір денешікті екі рет ширатылып
оралады және оның ұзындығы 140 н.ж. тең. Нуклеосома денешіктері бір
бірімен тығыз жабысып орналаспай біршама алшақтау орналасқан.
Нуклеосома денешіктерінің араларындагы ДНҚ учаскелерін лннкерлік
(жалғаушы) учаске
деп атайды, ал әрбір лннкерлік учаскемен гистондык
акуыздың 5-ші түрі - Н1 байланыскан.
Достарыңызбен бөлісу: