11.2. Оқытуды уйымдастыру формалары және олардың
дидактикадагы дамуы
Әлемдік педагогикалык ой пікірлердің және оқу практикасының тарихына
оқытуды үйымдастырудың көптеген формалары мәлім. Олардың пайда болуы,
дамуы, жетілдірілуі және біртіндеп кейбірінің жоғалып кетуі дамып отырған
қоғамның талаптарымен, қажеттіліктерімен байланысты. Нәтижесінде педаго
гика ғылымы бүл салада едәуір эмпирикалық материал жинақтады. Оқытуды
үйымдастырудың түрлі формаларын жүйелеудің, олардың уақыттың, тарихи
дәуірдің талаптарына сәйкес тиімділерін корсетудің қажеттігі туралы сүрақ
туындап түр.
Осыған байланысты ғалымдар оқытуды үйымдастыру формаларын жіктеу
үшін оқушылар саны мен қүрамы, оқитын жері, оқу жүмысының үзақтығы
сияқты негіздерді алға тартады. Осы негіздер бойынша окыту формалары
жеке, жекелік - топтық, үжымдық, сыныптық және сыныптан тыс, мектептік
және мектептен тыс болып бөлінеді. Бүл жіктеу гылыми жіктеу емес және
бүны педагог ғалымдардың барлығы мойындамайды. Дегенмен, оқытуды
үйымдастырудың формаларын осылай жіктеу оларды шамалы да болса
реттеуге мүмкіндік береді.
Өз бастауын өте ертеден алатын оқу үрдісінің ең алғашқы
Жеке оқыту
формасының бірі оқытудың жекелік формасы. Мүның мәні
жүйесі
оқушылар тапсырманы мүғалімнің немесе оқушының өз үйінде
орындауында жатыр. Мүғалімнің көмегі тікелей, немесе
жанама түрінде оқушының мүғалімнің өзі авторы болып табылатын оқулықты
оқып үйренуі ретінде жүреді. Қазіргі уақыттағы мүғалім мен оқушының
тікелей және жеке қатысуларының үлгісі репетиторлық болып табылады
Оқытуды үйымдастырудың жеке формасы өте ерте заманда Орта ғасырлар
дәуірінде, ал кейбір елдерде XVIII ғасырға дейін кеңінен қолданылған.
Қоғам дамуының келесі доуірлерінде бүл форма қоғамның бай бөлігін
отбасында торбиелеу практикасында көбірек орын алған. (Мысалы, дворян
отбасыларында, бай отбасыларында, қоғамның басқа әлеуметтерінде).
Оқытудың үйымдастыру осы формасы, бір жағынан, осы уақытқа дейін
репетиторлық түрінде сақталған, ал басқа жағынан XVIII ғасырдан кейін
оқыту үрдісін үйымдастырудың жаңа формаларына орын бергендіктен мүның
қандай артықшылықтары мен кемшіліктері болды екен?
182
Достарыңызбен бөлісу: |