П. И. Пидкасистый а у д а р ғ а н д а р
жүктеу/скачать 13,11 Mb. Pdf көрінісі
|
дидактика кытап 2
- Бұл бет үшін навигация:
- 12. 2. Сабақтың тинтері мен қүрылымы Сабак қурылымы туралы түсінік.
| II бөлім. Дидактика
191 орындалады. Бүл оқушылардың арифметикалық есептерді шығаруы, барлық мүм- кін жаттьгғуларды орындауы, сойлем талдауы, жоспар қүруы, т.б. болып табылады. Осы сабақтың қүрылымы қандай жөне ол сабақ түрлерін анықтауға қалай эсер етеді? 12. 2. Сабақтың тинтері мен қүрылымы Сабак қурылымы туралы түсінік. Сабақ күрылымы мен оқу жүмысы- ның үйымдастыру формасына қазіргі заманғы сабақтың теориясы мен практикасының негізгі түсініктері жатады. Себебі, ол белгілі дэрежеде оқы гудың тиімділігі мен оның нэтижелілігін анықтайды. Сабақтыц қандай элеменггері мен бөліктері қүрылымдық деп есепгелінеді, қайсысы есептелінбейді? Бірақта бүгінгі таңда педагогика ғылымында бүған бірыңгай көзқарас жоқ. Кейбірі сабақ практикада жиі кездесетін элеменгтерді бөліп көрсетеді. 1) жаңа материалды меңгеру, 2) откенді бекіт\', 3) окушылардың білімін тексеру мен бағалау, 4)үй тапсырмасы, 5) білімдерді қорыту мен жүйелеу (см. Зотов Ю.Б. Организация современного урока. - М., 1984). Басқалары - сабақтыц мақсаты оқу материалының мазмүпы, оқытудың әдістері мен тәсілдері; оқу орекетін үйымдастыру әдістері (см. Кириллова Г.Д. Теория и практика урока в условиях развивающего обучения. - М., 1980.) деп қарастырады. Бүл сүрақты басқаша да түсінулер бар. Мысалы, “шынайы оқу үрдісінде түрақтыларын бөліп корсету нәтижесіз, бос іс. Оқу үрдісі мен мүғалімді сабақ үлгісімен ғана шекгеп қою оқу үрдісініц озіне зиян келтіреді. Бүл зиянның болуы оқытудың меңгеру тәсілдеріне, әдістеріне сай мазмүнның әр түрлерінің есепке алынбауынан, оқу материалының сипатын жылдам өзгертуден деп білеміз (Дидактика средней школы / Под ред. М.Н. Скаткина. 2-е изд. - М., 1982, с.230). Ия, сабақтың қүрамына - материалдың мазмүны, окытудыц эдістері мен формалары, басқару мен оқу әрекетіне бақылау жүргізу әдістері, техникалык қүралдар, оқу қүралдары, оз бетінше жүмыс істеуге арналған дидактикалык материалдар енеді, бірақ осылардың барлығы сабақ бөліктеріне жатады ма? Әрине, жоқ! Сабақтың мақсаты да сабақ бөлігіне жатпайды. Дегенмен, сабақтың түракты боліктері болмайды дегенмен де келісу қиын. Бүл жерде сабақтың қүрылымы аралас сабақтың өткізу тәртібімен шатастырылып түр. Аралас сабақ мектеп практикасында мүғалімнің кез келген шығармашылыгын тоқтатып келді. Ғалым педагогтардың көзқарасы сабақтың қүрылымы мәлімсіз, озіне тән нәрселерден айырылған, ойламаған жерден болған, кездейсоқ деген нәрселер бола алмайды деген жағдайда түйіседі. Сабақ қүрылымы “оқу үрдісінің заңдылықтарын, шынайы оқу үрдісі кисыны, білімді меңгеру үрдісінің заң- дылықтарын, ішкі психологиялық қүбылыс ретіндегі жаңа білімді меңгеру кисынын, жеке таным тәсілдері ретіндегі окушының өзіндік танымдық әрекетінің заңдылықтарын, педагогикалык үрдістің мәнінің сыртқы көрінісі мүғалім мен окушьгның әрекет түрлерін көрсетіп гүруы қажет (Махмутов М.И. Современный урок. - М., 1985. с.92.). Сабак элементтері өз қызметінде осы заңдылықтарды бейнелейді, олар: білімді өзекті ету, жаңа түсініктер мегг әрекет әдістерін қалыптастыру жэне меңгергенді қолдану. Шын педагогикалык үрдісте бүлар оқу үрдісінін кезецдері, әрбір сабақта қатысушы дидактикалық міндеттер жэне сабактың дидактикалык күрылымының бәліктері бола алады. Дәл осы бөліктерді мүгалім окушыларға сабак түсіндіру барысында жаңа білім беру үшін жаңа |