П. И. Пидкасистый а у д а р ғ а н д а р
жүктеу/скачать 13,11 Mb. Pdf көрінісі
|
дидактика кытап 2
| II бөлім. Дидактика
199 жауаппен аяқтауға да болады. Сондықтан да сабақ кезінде әртүрлі оқу формасы жүргізілуі керек деген қорытынды жасауға болады. Оқушылардың сабақ барысындағы жүмысын үйымдастырудың дара түрі. Бүл әр оқушы өзінің дайындығы мен оқу мүмкіншілігіне сәйкес арнайы таңдалған тапсыр маны өз бетімен орындайды дегенді білдіреді. Ондай тапсырмалар ретінде - кітаппен жүмыс, баска да ғылыми әдебиетпен жүмыс, әр түрлі білім көздерімен жүмыс, есеп шығару, мысалдар қарау, шығарма жазу, мазмүндама, реферат, баяндама даярлау болуы мүмкін. Дара жүмыс бағдарланган оқытуда кең қолданылады. Педагогикалық әдебиетте оқытуды үйымдастырудың даралық түрінің дара жоне дараланған екі жолы ерекшеленеді. Алғашқысы - жалпы сыныпқа арналған тапсырманы оқушының басқа оқушылармен араласпай отырып бір қалыпты орындауы, екіншісі - оқушылардыд оқу-танымдық орекетінде арнайы тапсырмаларды орындауы болып табылады. Ол орбір оқушының оқу қарқынын реттеуге оның даярлығына. оқу мүмкіндіктеріне сәйкес мүмкіндік береді. Сонымен, оқушылардың сабактағы оқу әрекетін үйымдастырудың дара түрін жүзеге асырудагы ең тиімді жол - сараланған дара тапсырмалар, әсіресе, балаларды механикалық жүмыстаи босагатын жазба тапсырмалар. Осыған байланысты уақытты үнемдей отырып оз бетінше жүмыстың уақытын кобейтеді. Алайда бүл жеткіліксіз. Осы тагісырмалардың орындалу барысында мүғалімнің қадағалауы өте қажет, оқушылардың тапсырманы орындау кезіндегі тап болған қиыншылыктарын жеңуге комектесу керек. Бүл дегеніміз мүғалімнің нашар оқитындарға берілетін комегі емес, мүғалім олардың жүмыстарын қадағалайды, олардың дүрыс жолдармен шешуін көрсетеді, кеңес береді, ал егер даралық жүмыс барысында оқушының қатты қиналып отырганын көрсе, даралық жүмысты бөліп, бүкіл сыныпқа толықтыру мақса- гында түсіндіруге болады. Дара жүмысты мақсатты түрде сабақтың өр сагысында жүргізуге болады: дидактикалык міндегтерді шешу кезінде, жаңа материалды меңгеру және қорыту кезінде, іскерлік пен дағдыларды қалыптастыру кезінде, өткенді қайта- лауда, бақылауда, зер ггеу одістерін меңгеруде қолданылады. Эрине, ең алды- мен бүл әдісті оқушылардың еткен материалды бекіту кезінде және қайталау кезінде қолданғаны өте гиімді. Сонымен қатар баланың өзбетімен алдын ала материалды меңгеруінде де тиімді. Мысалы, әдеби шығарманы оқығанда әр оқушыға немесе топтағы оқушыларға дара тапсырма, яғни шығармаларды алдын ала оқыгі келуге беруге болады. Ол, яғни жалпыға бірдей әдеби шығар- малар оқу. Оқу барысында оқушылар «өз» сүрақтарына жауап дайындайды немесе «өз» сүрақтарын дайындайды. Бүл жерде мына екі жағдай өте маңызды: 1 .Әр оқушы өзінің мүмкіншілігінше жүмыс жасайды; 2.Әр окушы шығарманың қажетті қорытындыларын жасайды. Ал сабақта оқушы жаңа материалдың өзіне берілген бөлігін түсіндіреді. Оқушының дара жүмыстарының дербестігінің дәрежесі бүл ретте әр түрлі “Алғашында оқушылар алдын ала жаппай талданған тапсырманы үлгі бойынша немесе толық нүсқауға сүйеніп орындайды. Оқу іскерліктерін меңгеру бары сында дербестік дәрежесі өсе береді: мүғалімнің араласуынсыз-ақ жалпы тап сырмаларды орындай алады. Мысалы, жоғарғы сыныптарда мүндай тапсырманы алған соң әрбір оқушы жүмыс жоспарын жасайды, материалды, қүралдарды, |