-сурет. Окытудағы және ғылымдағы субъект-объектілік карым-қатынастар

30
I бөлім. Педагогикапың жалпы негіздері
Осы уақытқа дейін де бала педагогика ғылымының объектісі емес 
дегенмен бөрі келісе бермейді. Оған дәлел үшін кейде К.Д. Ушинскийдің 
адамды барлық жақтарынан тәрбиелеу үшін оны барлық жақтарын зерттеу 
керек деген сөзін келтіреді.
Ушинский ғылым және гылыми-педагогикалық зерделеу 
“Зерделеу” 
жайлы емес, тәрбие, яғни практика туралы айтқан-ды. Шын 
деген не? 
мәнінде ғылымдағы зерделеу мен практикалық әрекет бары- 
сындағы зерделеуде айырмашылық бар. Ғылымдағы зерделеу 
гылымның арнайы бөлінген объектілері туралы жаңа ғылыми білім алумен 
байланысты. Физика ғылымы үшін мүндай объектілер: мысалы, барлық 
қыздырылған денелерге тән жылулық болмыстың объектілері болып 
табылатын жылу батареясы, күн қыздырган үйдің шатыры және т.б. Физика 
олардан абстракцияланады, оларды зерделемейді. Ол осы ғылымның зерттеу 
объектісі ретіндегі жылулық туралы жаңа білімді алады. Сондай-ақ, педагогика 
өз объектілерін, мысалы, ғылыми зерделеуге қажег оқыту әдістерін ғылыми 
зерделеу мақсатында беліп көрсетеді. Баланың психикасып, оның жас 
ерекшеліктерін өзінің жеке объектісі ретінде басқа ғылым зерделейді. 
Педагогика міңдетгі түрде мүндай зерделеудің нәтижелерін пайдалануы керек, 
бірақ та өзі басқа туралы жаңа білім алады. 
Нақтм баланы жан-жақты
тәрбиелеу
үшін мүғалімнің нақты балаларды зерделеуі басқа іс. Әрине, ол 
өзінің оқушыларын, олардың мінездерінің ерекшеліктерін, өмірді қабылдауын, 
қабілеітерін білуі керек. Бүл зерделеу, әрине, жаңа білім алу, ғылым туралы 
айтқанды зерделеу емес. Практикалық іс дүрыс жүруі, өз тәрбиеленушілерін дүрыс 
түсіну үшін мүғалім бар 
гылыми білімдерді
пайдаланады.
Сонымен, “зерделеу” деген сөздің мағынасы шын мәнінде әр түрлі түсін- 
діріледі. Біреуі - басқа ғылымның объектілерін зерттеушінің зерделеуі, басқасы -
болмыстың объектілерін ғылымнан тыс, практикалық мақсаттарға байланысты 
пайд алану.
Барлық айтылғандардан практик пен зерттеуші арасындағы өте алмайтын 
шекара жоқ екені анық. Мүғалім орқашан зертгеушінің бағытын үстай алады. 
Тек бағыттарды өзгертудің не әкелетінін өз көз алдыңа елесгетуі керек. 
Қызмет түрі өзгергенде, оның объектілері өзгереді.
Бір жағынан, ғылымда, ал басқа жағынан практикалық 
Қ үралдар 
иедагогикалық әрекетге қолданылатын 
қуралдар
ғылыми та- 
нымның және адамдардың тікелей практикалық әрекетінің 
қүралдары болып табылады. Мысалы, бүл қүралдар педагогикалық практика 
үшін “мүратты (идеалды)” - әдістер, тәсілдер, оқьпу мен тәрбиелеудің үйым- 
дастыру формалары және материалдық қүралдар - көрнекі қүралдар, техника- 
лык қүралдар және басқалар. Ғылым үшін - бақылау, жазылым, үлгілеу, бол- 
жамдар жасау, теориялар жасау, оларды эксперимент жолымен тексеру, 
эксперименттік жүмысты материалдық жабдықтау және т.б.
Бүл айырмашылық түсінікті де, анық болғанмен 
П рактикадан гы лы м ға 

жүктеу/скачать 13,11 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: