П. И. Пидкасистый а у д а р ғ а н д а р

318
III бөлім. Тәрбие теориясы
- ынталылық иен рухани 
белсенділікті ояту, ойлау қабілетін дамыту, өмір 
мәселесін дүрыс түсіну, адам үшін маңыздылығын түсіндіруге бағытталған 
қызмет;
- асп апты қ қы зм ет, қоршаған орта шындығымен баланың өзара қарым- 
қатынасы, өздігінен түсінуін қамтамасыз етеді. Бүл қызмет балаға болашақта 
қоғамдық жүмыстарда белсенділік көрсетуіне көмектеседі.
Сонымен, нәтижелерге қол жеткізуге комектеседі.
Педагог пен балалардың өзара қатынасына кез келген жағдай эсер етуі 
мүмкін. Ол қалай да болса топтың психологиялық агмосферасында із 
қалдырады. Соның салдарынан пайдаланылып отырған қүрал психологиялық 
қызметке ие болады. Бүл қызмет сезіну, эмоциялық күйге, қызығушылық, 
карым-қатынас, белгіленуге эсер етеді. Өмірдегі кез келген шындық адам 
өміріне қалай эсер етсе, қандай да бір қүрал да сондай эсер етеді. Педагог 
алдын ала жаңа пайда болған пәннің балаларға тигізетін әсерін болжай білу 
керек, себебі ол теріс қылық гіен кикілжіңге сезінуге әкеліп соқтыруы мүмкін. 
Педагогқа шектік сезімі көмекке келуі керек. Сондықтан топпен жүмыс істер 
алдында педагог алдын ала пәннің, қүбылыстың әсерін білуі керек.
Тек педагог қана әлемдегі кез келген нәрсе, қүбылысты тэрбиелік мәнге ие 
еткізе алады. Және ол бүны оте нәзік жолмен жүзеге асырады. Басқаша айтсақ, 
педагог ойша әлем мәніне шығып, заттың ад^мзаг үшін маңыздылығын көріп, 
қай га түсіп, ойдағыны жүзеге асырады.
Тәрбиелеу қүралдарын педагогтың дәл табуы - педагогтың әлемді алдын- 
ала сезінуге дайын түруынан. Ол кез келген жағдайдың өзектілігін, маңызды- 
лығын, басты мәселесін айқын көреді, байқайды, себебі ой-өрісі өте кең 
болады. Қалыптасқан кез келген жағдайды түсіне білуі осылай түсіндіріледі.
Пәннің маңыздылығын түсіне алған педагог қана нағыз педагог.
Тәрбиелеу қүралдарының барлыгын жүзеге асыра алу үшін, педагог өмірге 
деген философиялық көзқарас қалыптастыру керек: затга - қүбылыс, қүбы- 
лыста - заңдылық, заңдылықта - өмір негізін көре білу керек.
Тәрбиелеу қүралдарын топтастыру оңай емес, тек педагогтың пайдалана- 
тын тәсілдерін топтастыруға болады.
Адамға психологиялык эсер етуді топтастыру негізі етіп аламыз:
- есту (лат. ауди-есту) - сөз, әуен, өлең, табиғат әуендері...
- кору (лат.визуалис-көру) - зат, зат суреті, коркем бейне, видео кино, 
фотожазылым...
- кинестетикалық (грек, кине-қозғалыс, эсте-сезіну) - ырғақты қозғалыс, 
рэмізді көрсетулер, түрысты өзгерту.
Гәжірибеде біз аудио-визуалды-кинестикалық тәсілдердің синкретикалық 
бірлігін байқаймыз. Бірақ сезінуде бір канал ылғи доминантты болады, 
сондықтан шартқа сай биді кинестикалық тәсіл деп қарастыруға болады. 
Сонымен қатар Аяз Ата - визуалды тәсіл (сыйлықтары бар дорба, өте күшті 
кинестикалық тәсіл); Шопен вальстерінің әуендері - аудиалды тәсіл (бала- 
лардың әуенді тындауга дайындығы маңызды болып табылады.

жүктеу/скачать 13,11 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: