П. И. Пидкасистый а у д а р ғ а н д а р
III бөлш. Тәрбие теориясы
жүктеу/скачать 13,11 Mb. Pdf көрінісі
|
дидактика кытап 2
- Бұл бет үшін навигация:
- Екінші форма
- Үшінші форма
| III бөлш. Тәрбие теориясы
321 түсінуге, тыңдауға үйретуді мақсат қойды. Ол балаларға үлы музыкант - ком позитор Паганинидің жөне оның жарының үш жыл сарайда түтқында болғаны туралы айтады. Үш жыл ішінде композиторда қандай өзгерістер болғанын айтады. Композитор сүйіктісіне романтикалық махаббат сонаталарын арнады. Ол сонаталар арқылы сөйлесті. Балаларға педагог осы аңызды айтыгі берді. Балалар оларды тыңдауға бола ма деген сүрақ қойды. Балаларға үсынған педагог формасы оларды өте қызықтырды. Түтқындау формасы арқасында биік шыңға жету, меңгеріп табысқа жетуге болады. Формада кілтті мағына бар: ол педагогикалык әсерді саралауға көмек- теседі. Ол өзгешелікті көрсетеді кішкентай мен үлкен арасын, қыз бен үл арасын, бозбала мен жігіт арасын, топтар, сыныптардың және баланың сәйкес келмеуін көрсетеді. Балалар озге жерде болса “Біздің мектебімізде” деп мақтанышпен айтады. “Біздің сыныпта”, “Біздің клубта” оларға ерекше үнайды, өйткені олардың дербестігін көрсегеді. Керекті форманы табу үшін балалармен бірге олардын қызығуларын, үнатуларын тану керек. Кейде педагогтар балаларды тану үшін әр түрлі шығармашылық сайыстар откізеді. Айталық, мектеп жарғысының жобасы, жаңа жыл мерекесінің жобасы, әр түрлі жастағы топтарды орналастыру жобасы, мектепте кезекшілік ету жобасы және т.б. Жеке жағдайдың формасының езіне сәйкестігін тексеру үшін балалардың бағдарын тіркеу керек. Мысалы, “Балалар” деген каратпа сөз жеткіншектер айтса тиімсіз және” “Ханымдар мен мырзалар” десе, бүл да олардың үйренбеген сөздері болып шығады. Форманы педагогикалык іздестірудің бірнеше шарттары бар. Бірінші. Әрбір форма үш бағытта қабылдауға бейімделу керек: естушілер үшін, көрушілер үшін, кинестетиктер үшін, олардын дамуы, ішкі белсенділігі, рухани дайындалуы үшін керек. Мектегіте ақ рояль түр, оны көрермендер көруі керек, ал рояльдің даусын тыңдармандар естуі керек. Рояльдің қасындағы өзгерістерді, кинестетиктер байқауы керек. Екінші форма қүбылмалы болу керек, бірақ оны іске асыру шүғыл тез емес, оған аз ғана жаңа элементтерді қосып отыру керек. Форма өзін-өзі бітіруі керек, бірақ байқаусыз жаца формаға өтуі керек. Тәжірибелі педагогтар дүрыс тәрбиелеу дәстүрін сақтау қиын екенін біледі. Қызықты «Соңғы қонырау» формасын көрейік. Ол алғашқы да соңғы сабақтың қонырауы болды. Кейін ол қоштасу мерекесіне үласты, содан эстрадалық шоуға айналды. Соңғы жылдары ол қайтадан соңғы сабақ түріне қайта келді. Осы сабақта өзің туралы, өмірің туралы, мектеп туралы, достарың гуралы, болашағың туралы ойлайсың, армандайсың. Тәрбиелеу үрдісінің формасы үдемелі және ең жақсы үлгі ретінде тіркеуге келмейді. Үшінші форма толығымен іске асырылмайды, өйткені ол әр түрлі жағдай- ларға байланысты өзгеріп отырады. Әуелі осы жазылымнътң өте мәнді идеясын талдайды және өмірде қолданады, ал балама форма осындай талдаулардан түрады. Көп жылдық тәжірибе корсеткенде балаларды мектепте тәрбиелегі шығарады. Уақыттың қиындықтарына, әлеуметтік жоне гіедагогикалық өзгерістеріне қарамастан, өз бойындағы ішкі педагогикалык әлеуетті сактап қалды. Осындай дәстүрлі формаларға мектеп театры, олимпиада, пікірта- ластар, табиғатқа шығу, спорттық турнирлер, демалу кештері, би кештері, мерейтойлар, мейрамдар, экскурсиялар, мектеп мерекелері жатады. |