зерпеудің
п ә н і і і
аныктау қажет,
яғни
нысанның
қалай
қарастырылып
жатқанын,
ондагы
қандай
катынастардың болатынын, оның қандай қасиеттер, қырлар, кызметтерді
ашыіі көрсететінін белгілеу болып есеіпследі.
Пән - объектіден кесіп алынған бөлік емес, ол объектіні қарастырудың
тәсілі немесе аспекгісі.., мысалы, «оқулық...», «ғылыми негіздеме...», «түлға-
лық тәжірибе қосу...» және т.б. ГІәнді бөлігі, біз объектіні түтас, барлығын,
белгілі бір көзқараспен қарастырамыз: зерттеу пәні - зерттеу объектісі
шеңберінде белгілі бір қырынан қаралатын бөлік.
Объектіні барлығы иемденеді, ал пән зерттеушінің жеке иелігінде, оның
объектіні өзіндік көре білуі. Ол мақсатты түрде зерттеу пәнін қарастырады,
объектінің жаңа білім алуға кажетті бөлігін бөліп қарастырады. Зерттеушінің,
оның балаларының, немерелері мен шөберелерінің бүкіл өмірі, мысалы,
мектеп оқулығы туралы жаңа білім алуға жегпеген болар еді, өйткені оқулық
туралы толық жаңа білім, яғни оқулықтың мүмкін болатын қызметтері, оның
әдістемелік, дидактикалық, тәрбиелік, эстетикалық, психологиялық, полигра-
фиялық, экономикалық, гигиеналық жөне т.б. барлық қырларынан қарасты-
рылуы мүмкін емес. Тағы бүны барлық пәндерге және оқудың барлық
жолдарына катысты қарастыру қажет. Мүндай жүмысқа бір адамның күші
жетгіейді. Бірақ мәселе мүнда ғана емес. Бүл жүмыстың нәтижелерін аяқталған
күйінде көрсетуге үлкен ғылыми үжым да үлгермейді, себебі ол жүмыс
«шектелмейді», яғни шексіз. Пәнді анықтай отырып, біз соңғы нәтижеге (осы
кезеңдегі) келуге мүмкіндік аламыз.
Сондықтан шын мәнінде жүргізілген зерттеулердің объектісінде «мектегі
оқулыгы» зерттеу пәні ретінде бөлініп алып корсетілген.
Осындай жүмыстың бірінде мектеп оқулығы оқушылар білімін жүйелеу
қүралы, басқа жүмыста ол кіші жасгағы мекгеп оқушыларының ақыл-ойының
даму қүралы есебінде қарастырылады. Сонымен, кез келген оқулық туралы
барлық білімдер пәннің айналасына топтастырылады, объектіні пәнде
көрсетілген қырынан гана қарастырады. Зерттеу иәнін жазып кәрсету -
объектінің ғылымдағы бар сипаттамасы мен міндегтерді есепке алудың
нәтижесі ретінде корініс табады. Басқа бір зерттеуші мектеп оқулығын дамыта
оқыту қүралы ретінде бөліп корсетті. Өз алдына мақсат қоя отырып, ғалым
зерттеу барысында қандай нәтиже алу керектігін анықтайды, ал міндеттер
мақсатқа жету үшін не жасау керектігі туралы түсінік береді.
Достарыңызбен бөлісу: |