INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL
«GLOBAL SCIENCE AND INNOVATIONS 2023: CENTRAL ASIA»
ASTANA, KAZAKHSTAN, NOVEMBER 2023
66
M.Petri(2006) мәліметтері бойынша ЖҚЖ-нің гестация уақытында дамуы 1500-3000
жүктілікке 1
жағдай болып табылады, оның ішінде 10-20 % алғаш анықталған. Жүктілікке
тән жатыр-плацентарлық комплекстің дамуы және жүйелі гормоналды өзгерістер(эстроген,
пролактин, простогландин және т.б. мөлшерінің өзгеруі) ұрықтың қалыпты өсуіне қажетті
әрқилы иммунологиялық феномендер туғызады, ол өз кезегінде ЖҚЖ ағымына әсер етуі
мүмкін. Th2-цитокин, IL-4 IL-6 IL-10 жоғарылауы; IL-2 төмендеуі; NK-лимфоцит
белсенділігінің төмендеуі; CD 4 мөлшері мен белсенділігінің төмендеуі; сарысулық жалпы
гемолитикалық комплементтің концентрациясының жоғарылауы.
Аурудың белсенділігі
мен клиникалық ерекшеліктерін ескере отырып жүктілік кезіндегі ЖҚЖ ағымын болжау
мәселелері маңызды болып табылады. Алынған мәліметтер бір-біріне қарама қайшы:
кейбір зерттеулерде ұрықтану ЖҚЖ ұзақ ремиссиясынан кейін дамыса(3-6 айдан кем емес)
асқыну жиілігі төмендігін көрсеткен. Кейбір мамандар ұрықтану мерзімінде аурудың
клиникалық және серологиялық белсенділігі байқалса, жүктілік кезінде ЖҚЖ айқын
белсенділігі көрінеді деп көрсеткен. M.E.Clowseetal (2008) ұрықтануға дейін ремиссияның
болуы жүктілік кезінде асқынудың болмауына кепілдік бермейді деп есептейді.Ұрықтануға
дейін бүйрек , жүрек, орталық жүйке жүйесі мен өкпенің зақымдануы ЖҚЖ-нің жүктілік
кезіндегі ағымын ауырлатады. Жүктілікке дейін жегілік гломерулонефриттің болуы және
ОЖЖ зақымдануы жүктілік кезіндегі асқыну жиілігін арттырады.
Асқынуды алдын ала
диагностикалау маңызды болып табылады. Дәрігердің бақылауында болу және өзі өзі
бақылау(термометрия, пульс жиілігін есептеу), зәр анализдерін, бүйрек пен бауыр
қызметін, АҚҚ, электро-
және эхокардиография бақылау, ЖҚА, АНА мөлшерін,
иммуноглобулиндер, комплемент компоненттерін, айналымдағы иммунды комплекстерді
зерттеу, терапевт, ревматолог, қажет жағдайда нефролог
пен невропатолог қарауы
керек.Жүктілікке дейінгі ЖГН немесе жүктілік кезінде дамыған ЖГН болжамы қауіпті.
Жүктіліктің қолайсыз ағымы белсенді ЖГН, АГ және бүйрек функциясының бұзылуы
болғанда күшейеді. Жүктілік кезінде ЖГН-нің клиникалық көріністері мен бүйрек
қызметін бақылауда ұстау керек. Протеинурия, кейде нефротикалық көрсеткіштерге дейін.
Босанудан кейін кері қайту байқалмаса аурудың асқынғанын көрсетеді. Гематурия,
жиірек
экстракапилярлы және некротизирлеуші гломерулярлық зақымданумен қосарласып.
Бүйрек функциясы сақталса азотемия байқалмайды. Кейде сарысулық креатинин
мөлшерінің төмендеуі болмайды. Босану не аборттан кейін тромботикалық
микроангиопатияға байланысы ануриялық ЖБЖ болуы мүмкін. ЖГН ІV класы жүкті
болуыға қарсы көрсеткіш болып табылады. ЖҚЖ-нің гестацияның ағымы мен болжамына
әсері: ЖҚЖ-ге тән иммунопатологиялық механизмдер, экстрогенді метаболизм бұзылысы,
коагулопатия, тромбоцитопатия, висцериттер жүкті әйелдерді өздігінен түсік,
өлі туылі,
мерзімінен ерте туу, нәресте гипотрофиясы, перинаталдық өлім көрсеткішінің жоғарылауы
және босану аномалияларына әкелуі мүмкін. Жүктілік кезінде ана мен бала денсаулығын
қатаң бақылауда ұстау, қажет болғанда адекватты ем таңдау керек. Жүкті әйелде ЖҚЖ
фонында ЖГН асқынуына ұқсайтын кеш токсикоз даму қаупі жоғары. Дигагностикасында
бүйрек тінінің гистологиялық зерттеуі маңызды.ЖҚЖ-ге тән иммунды дисфункция ана мен
ұрық арасындағы қалыпты иммунды симбиоз бұзылуына алып келеді. Бөгеттеуші антидене
түзілуінің төмендеуі, супрессорлық
механизм жетіспеушілігі, Т-хелпер төмендеуі,
плацентада иммунды депозиттер түзілуі – маңызды рол атқарады. Анасының плацентаға
қарсы аутоантиденелерінің агрессиясы мен оның ұрық қан айналымына түсуі – жүктіліктің
әртүрлі асқынуларына алып келеді. ЖҚЖ кезіндегі жүктілік асқынуының қан құрамынан
анықталатын
предикторлары
–
трофобластреактивтілимфотоксикалық
антидене,
фосфолипидке, тегіс салалы бұлшық етке, тіндік рибонуклеопротеиндердің
ерігіш
антигендеріне түзілген антиденелер.