5 -Т А Р А У
Касс:
Эрине.
Мен тузакка тYCкендеймiн, ce6e6i штапта материал калай бершсе,
мен дэл солай Yйретуiм керек. Калай десек те, мундай угымдарды бала-
лардын жаксы бiлетiн затымен байланыстырып Yйретудi де байкап керген
дурыс болар.
Акпаратты ендеу теориясы адамдардын
коршаган ортада болып жаткан окига-
ларды кабылдауын, сактауын, оны Yйре-
ну ушш кодтауын, жана бiлiмдi жадтагы
бiлiммен
байланыстыра отырып, жад-
та сактап, кажет кезде оны еске ту ар ш
отыру процесш зерттейдi (Mayer, 2012;
Shuell, 1986). Бул теориянын CYЙенетiн
негiзгi кагидасы мынадай: «Адамдар -
акпаратты ендеушшер. Ал сана - акпа
ратты ендейпн жYЙе. Таным бiрнеше
менталдык процестен турады. Оку/окы-
ту менталдык бейнеш игерудi бiлдiредi»
(Mayer, 1996, р.154).
Ацпаратты вцдеу
б£р тана теориядан
турмайды. Бул - танымдык окиталардын
орын алуы мен аткарылуын зерттейтiн
теориялык
кезкарастарга берiлген жал-
пы атау. Кейбiр теориялар жешнде осы
тарауда сез болганымен, басымдыкка ие
б£р тана теория деген жок. Зерттеушiлер
де казiргi теориялардын барлык аспекп-
лерiмен келiсе бермейдi (Matlin, 2009).
Ол, б£р жагынан, коммуникация, техноло
гия, нейрогылым сиякты салалардагы же-
тiстiктердiн
акпаратты ендеуге тигiзетiн
эсерiне байланысты болуы мумкш.
Бурынырак акпаратты ендеуге ка-
тысты зерттеулер зертханаларда жYргi-
з ^ м е н катар, кебiне кездiн козгалысы,
аныктау жэне еске тYсiру уакыты, т т р -
кендiргiшке
кенiл аудару, ес пен санада-
гы кедергiлер сиякты мэселелермен ай-
налысып келдi. Одан к е т н п зерттеулер
оку/окыту, сана, проблемаларды шешу,
визуалдык жэне есту аркылы кабылдау,
танымдык даму жэне жасанды интеллект
сиякты мэселелердi зерттедi.
Зерттеуге
кажеттi эдебиеттердiн кептiгiне карамас-
тан, акпаратты ендеу кагидаларын бiлiм
беру саласында, атап айтсак, оку жоспа-
рын жасауда, бiлiм беру тэсшдерш карас-
тыруда сол кYЙiнде колдана салу мYмкiн
емес. Алайда бул акпараттык ендеудiн
бiлiм беруге
еш катысы жок дегендi бш-
дiрмесе керек, бул - кейбiр эдiстердi элi
де жетiлдiре тYCкен жен деген сез. Казiргi
кезде зерттеушшер акпаратты ендеу ка
гидаларын оку, математика, гылым сияк
ты б ш м беру салаларында кептеп колда-
на бастады, сондыктан олар зерттеулер
Yшiн элi де кунды болып кала беруде.
Тараудын басында муFалiмдер акпаратты
ендеу процес Yшiн аса мацыздылыкка
ие магына мэселесiн талкылады.
Бул тарауда акпаратты ендеуге ка-
тысты болжамдар,
кейбiр тарихи фак-
торлар, ерте кездегi акпаратты ендеу Yл-
гiлерi туралы сез болады. Тараудын кеп
белiгi зейiн, тYЙсiк, оперативт жад жэне
узакмерзiмдiк жадта сактау сиякты про-
цестердi камтитын казiргi Yлгiлердi си-
паттауга арналады. 6-тарауда бул мэселе
эрi карай жалгасады жэне онда узакмер-
зiмдiк жадтагы акпаратты еске туарумен
катар, бейне, трансфер сиякты мэселелер
камтылады.
Бул тарауды аяктаган кезде сiздер:
■ акпаратты
ендеудщ манызды бол-
жамдары мен тарихи факторлар-
дын вербалды бiлiм алу, гештальт
теория, ешжакты есте сактау Yлгiсi
жэне ендеу денгей сиякты казiргi
теорияларга эсерш талкылау;
■ казiргi
акпаратты ендеу Yлгiсiнiн
зейiн, тYЙсiк, оперативтi жад, узак-
мерзiмдiк есте сактау сиякты басты
компоненттерiн сипаттау;
■ зешннщ тYрiн аныктап, зейiн бiлiм
алуга калай эсер ететiнiн тYсiндiру;
Достарыңызбен бөлісу: