4 -Т А Р А У
Б ш м беруге эсер ететш манызды мотивациялык факторларга максатты, кутетш
нэтижеш, кундылыктарды, eзiндiк тиiмдiлiктi жаткызуга болады. Крл жеткен жетютш,
eзiндiк т т м д ш к , eзiндiк багалау аркылы максаттар бш м алуды эрi карай ныгайтады.
Адамдар тапсырманы орындау кeзiндe кол жетюзген жeтiстiктeрiн максаттарымен са-
лыстырады. Жетютлкке жeткeнiн бiлу олардын eзiндiк тш мдш гш арттырып, мотива-
цияга бастайды. Нактылык, ыктималдык, киындык сиякты максат турлеру ез бетанше
максатын аныктау мен адамдардын кол жeткiзгiсi келетш максаты да езiндiк тиiмдiлiктi
арттырады. Кутетш нэтижелер (эрекет аркылы кол жетюзген нэтижелер) де бiлiм алу
мен мотивацияга эсер етеда, сeбeбi адамдар калаган нэтижeлeрiнe гана кол жетюзгш
кeлeдi. Адамдар сонымен катар кещлшен шыгатын нэтижеге кол жетюзу кeзiндe езде-
рiнiн кундылыктарына сай эрекет етедг
0зiндiк тиiмдiлiк, бiлiм алуга кажетт1 кабтет немесе кажетт1 денгейде эрекет ету -
не ютеу кeрeктiгiн бiлу дeгeндi бiлдiрмeйдi. Адамдар езщщк тиiмдiлiгiн эрекеттерше, улп-
лeрдi бакылау нэтижeсiнe, сeнiм тYрiнe жэне физиологиялык керсетюштерге сай аныктай-
ды. 0зiндiк тиiмдiлiктi багалауда накты ащарылган эрекеттер жаксы акпарат бере алады.
0зiндiк тиiмдiлiк эрекеттерге, талпыныска, табандылыкка жэне нэтижеге де эсер етедг
МуFалiмдeрдi катыстыра отырып зерттеген бш м берудщ езiндiк тиiмдiлiгi мен ужымдык
езiндiк тиiмдiлiк окушылардын бiлiм алуы мен жeтiстiгiнe жагымды эсер етедг
Зeрттeушiлeр Бандуранын теориясын куптайтын кептеген танымдык, элеуметпк,
кимыл-козгалыс, денсаулык, б ш м беру, езiндiк баскару дагдыларын аныктады. 0зш -
дiк тиiмдiлiк адамдардын (мысалы, улкендер, балалар) эртYрлi жагдайларда мшез-
кулкынын езгeруiнe де эсер етедг Бул зерттеу эрекет ете отырып уйрену мен бакылай
отырып Yйрeну кeзiндe сан алуан кYPдeлi дагдыларды игеру де iскe асырылатынын
керсетш отыр. Yлгiлeрдi бакылау окушылардын дагдыларды игеруш жeнiлдeтeдi.
Дагдыларды кайталау муFалiмдeрдщ бул туралы кезкарасын бiлдiруiн кажет етедг
Жаттыгуды кайталаган жагдайда окушылар осы дагдылар мен тэсiлдeрдi толыгымен
калыптастыра алмак. 0леуметпк танымдык теорияньщ манызды бiлiм беру тэсiлi ре-
тшде езiндiк тиiмдiлiктi, мысал улпш, тьюторинг пен тэлiмгeрлiктi атауга болады.
Окытуга катысты мэселелер 4.6-кестеде корытындыланды.
Достарыңызбен бөлісу: