Дейл Шнук. Оқыту теориясы indd

5 -Т А Р А У
жылдам аудара алмайды. Зеинд1 бакылай бшудщ нэтижеанде оперативт жад артады 
(Swanson, 2008). Мугал1мдер мэттнмен танысу ушш не ютеу керекпгш окушыларга 
алдын ала айтып коюы керек. Жоспарлар мен алдын ала бершетш нускаулыктар оку- 
шыларга кай акпараттьщ маныздылыгын ащаруга кемектеседг Окушылардын тапсыр- 
мамен эр1 карай да жумыс ютей алуы ушш мугал1мдер сурактар койып, т и р айтып 
отырады (Meece, 2002).
Зетн н щ жетюпеу1 б ш м алуга кедерп келт1редг Гипербелсенд1 балалардын коз- 
галысы кеп, умытшак, улгер1м1 темен болады. Олар ушш академиялык материалдарга 
кещл белу аса киын. Олар сондай-ак оперативт жадта толып журген кажетаз т т р -
кенд1рпштерге де бегет бола алмайды. З е и н туракты болуы ушш окушылар жоспар 
курып, ездершщ тус1ну дещейлерш бакылап отыруы ти с. Стратегиялык ендеуге 
катысты тапсырмаларды орындауга жас балалар мен улгер1м1 темендерге караганда, 
ересек балалар мен улгер1м1 жаксы окушылар кеб1рек кещл аударады (Short, Friebert, 
& Andrist, 1990).
Окушылардын назарына, тапсырмаларды орындау кабшетше (нускау берш п бгт- 
кесш), физикалык белгшерге (мысалы, жазу, пернетактаны пайдалану) карап отырып, 
мугал1м зеинд1 балаларды байкай алады. Алайда физикалык белгшер гана ж еткш каз 
болуы мумкш. Катал мугал1мдер окушылар тапсырма орындамаган кездщ езшде де 
олардын тыныш отыруын талап етедг
Мугал1м сабак кез1нде турл1 эрекеттерд1 уйымдастыру аркылы окушылардын на- 
зарын ездерше аудара алады (5.1-косымша). Кез тартатын керн ектктер немесе сабак 
басталардан бурын уйымдастырылган ю-эрекеттер балалардын назарын аударуда ете 
тшмдг Осы мэселе жэне осыган катысты баска да усыныстар 5.1-кестеде бершген.
Мэн мен мацыздылык
Б1з кандай да б1р мэнге ие акпараща назар аударамыз (Wolfe, 2010). Сенсорлык акпа- 
раттар оперативт жадка жеткен кезде, олар ¥М Ж -дан ездерше катысты акпарат табуга 
тырысады. Ондай акпарат болмаган жагдайда зе и н темендеп, баска акпараттарга ден 
койыла бастайды. Б ш м алу кез1ндеп акпараттын мэнд1 болуынын каншалыкты маныз- 
ды екенш тараудын басында айтканбыз. Бул жешнде тараудын сонында да сез болады.
Маныздылыкты тущну де ырыкты зешнд1 багыттауга эсер етедг Оку кез1нде, 
мысалы, окушылар мэт1нде кездесетш манызды элементтерд1 есте жаксы сактайды 
(R. Anderson, 1982; Grabe, 1986). Кгтап оку кабшетт жогары немесе темен болса да, 
окушылар мэтшнен манызды акпараттарды тауып, оны узак уакыт бойы есте сактай 
алады (Ramsel & Grabe, 1983; Reynolds & Anderson, 1982). Арасындагы айырмашы- 
лык - олардын акпаратты ендеу1 мен тусшут Оку кабшетг темен окушылар непзп 
оку тапсырмаларына басты назар аудару аркылы (мысалы, тус1нд1ру) манызды мате- 
риалды назардан тыс калдыруы немесе оны есте сактау ушш кажетп денгейде енде- 
меу1 мумкш. Мацызды материалга кол жетшзген кезде оку кабшетт жогары окушылар 
оларды кайталайды, магынасын ашуга тырысады жэне оны ¥М Ж-дагы бш ммен бай- 
ланыстырады. Мунын барлыгы т у с ш к л арттырады (Resnick, 1981).
Мэтшнщ каншалыкты мацызды екеш дифференциалды зе и н аркылы есте сак- 
тауга эсер етед1 (R. Anderson 1982). Мэтшнщ манызын багалау максатында онын эле- 
менттер1 ен теменл денгейде енделедг Осы багалау непзщде - мэтш элемент ка- 
жетс1з деп табылып келес элементке жол бертед1 (манызды емес акпарат) немесе оган 
косымша кещл белшед1 (манызды акпарат). Зеи н ж еткш кп денгейде болган жагдайда

жүктеу/скачать 18,62 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: