А кпаратты енд еу теориясы: еске TYcipy жене умы ту
Мугал1мдер окушыларды ынталандыра отырып, тYрлi тэс1лдерд1 колданудын нэтиже-
Hi арттыруга калай эсер ететн ш оларга тус1нд1ру1 керек. Зерттеулерге суйенсек, бул
стратегияны колдануды, академиялык кeрсеткiштi жэне eзiндiк тиiмдiлiктi арттыра-
ды (Schunk & Rice, 1993).
Окушылар терен талдау мен колдагы ресурстарды пайдалана отырып, акаде
миялык максаттарын (мотивациялык фактор) аныктауы кажет.
МуFалiмдер кажет
уакытында окушыларга колдау кeрсетiп, олардын бiлiмдi жана тэсiл аркылы мен-
геруiне кемектесе алады. МуFалiм окушылардан: «Бул жаFдайда сендерге не ке-
мектесе алады деп ойлайсындар?» - деп сурауы мYмкiн. Мундай сурактар окушы-
ларда жана идея туFызарлыктай болуы керек. Сонымен катар муFалiмдер трансфер
моделi кызметiн де аткара алады. Жана жаFдаЙFа катысты
б ш м ге бастайтын мо-
дельдеушi стратегиялар окушылардын алFа жэне артка жылжу тр ан сф ер т артты-
рып, осы аркылы олардын ездерше деген сенiмдерiн жоFарылатады. Риттл-Джонсон
(2006) 3-5-сынып окушыларымен математикадан есеп ш ь^ару кезiнде окушылар
дын тандап алFан жауабынын себебiн жэне онын дурыстыFына сенiмдiлiктерiн ту-
сiндiруi проблеманы шешу стратегиясын трансферлеуге мYмкiндiк туFызатынын
байкаFан.
ЦОРЫТЫНДЫ
Еске тYсiру - акпаратты ендеудегi аса манызды процесс.
Еске тYсiру кодтаудын сэттi
нэтижеа болумен катар, окытуды женiлдетедi. Окушылар бiлiмдi еске тYсiруi кажет
болFан кезде сэйкес акпарат ОЖ-Fа жетш, сол жерден
белсендiлiктi тарату аркылы
¥М Ж -ды iске косады. Вербалды б ш м жаFдайында бiлiм келiп тускен кезде окушы
лардын ОЖ-ы жауапты курастырады. Жад бiлiмге кол жеткiзгенге д е й т iздеуiн ток-
татпайды. Iздеудiн дурыс жYргiзiлмеуiнен ешкандай акпаратка кол жетпейтш кездер
де болады. Еске тYсiру кебiнесе автоматты тYPде iске асырылады.
Еске тYсiрудiн тиiмдiлiгiне бiркатар жаFдайлар эсер етедi. Солардын бiрi - кодтау
ерекшелiгi, aFRK бул еске тYсiруге кажетп белгiлер мен жаFдайлардын кодтау кезш-
дегi акпаратпен сай келуi деген сез. Еске тYсiрудi женiлдететiн баска жаFдайларFа
акпаратты жетiлдiрудi, акпараттын маFынаFа ие болуын жэне ¥М Ж -да бiлiмдi уйым-
дастыруды жаткызуFа болады. Бул жаFдайлар
белсендiлiктi таратып, окушылардын
кажетп жад желiлерiнен акпарат алуына кемектеседi.
Тiлдi тYсiну ¥М Ж -да акпаратты сактап, оны еске туиру денгейiн арттырады.
ОFан тYЙсiк, талдау жэне пайдалану жатады. Ой толык берiлмейдi - сейлеушiлер тын-
даушы бiледi деген акпаратты калдырып кетш отырады. Тiлдi тиiмдi тYсiну ушш тын-
даушылардын каж етт пайымдык бiлiмi мен сызбасы болуы жэне контекст a y a ^ i
кажет. Акпаратты жадта бiрiктiру Yшiн тындаушылар
берiлген акпаратты аныктап,
оны ¥М Ж -дан табады, жана акпаратты онымен байланыстырады. Тiлдi тYсiну сауат-
тылыктын негiзгi аспектiсi жэне академиялык жетюпкпен, эсiресе кеп окуды кажет
ететш пэнмен байланысты.
Бiлiм кодталFанымен, ол естен шыFып кетуi мумкш. ¥мыту акпараттын жадтан
жоFалуын немесе жадтаFы бiлiмге кол жетшзе алмауды бiлдiредi.
Акпарат жойылуы-
нан немесе интерференция эсершен де еске туаре алмауымыз мYмкiн. Еске тYсiрудi
Достарыңызбен бөлісу: