Нейрогылым жене оцыту

Нейрогылым жене оцыту
ган, 61рак не екенш кермеген пациенттщ «колымда ештене жок» деп жауап 6еретш н 
аныктаган. Демек, визуалды т1т1ркенд1рг1ш жок кезде жэне сол кол мидын он жак 
сынарымен 6айланыста 6олатындыктан, мидын осы сьщарына акпарат келш тускен 
куннщ ез1нде, адам колындагы затты атап бере алмайды (себе61 тш мидын сол жак 
сынарында орналаскан). Сондыктан суйелд1 дене катайган кезде акпарат мидын сол 
жак сынарына жетпейдг
Мига жасалган зерттеулер баска да кызметтерд1 аныктады. Мысалы, аналити- 
калык ойлау мидын сол жак сынарында орналасса, кещ спкпк, есту, кещл куй жэне 
шыгармашылык процестер1 мидын он жак сынарында кершю 6еред1 (61рак мидын он 
жак сынары жагымсыз кещл куйге, сол жак сынары жагымды кещл куйге жауапты] 
Omstein, 1997). Музыканы мидын он жак сынары жаксы ка6ылдаса, 6ет элпетш ми­
дын сол жак сынары жаксы таниды.
Мидын он жак сынары контекст! тусшд1ру кызметш де жаксы аткарады (Wolfe, 
2010). Мысалы, 61реу 61р жаналык естюен кезде: «Керемет!» - деп жауап 6ерд1 делш. 
Б1з 6ул жауаптан жаналыктын жаксы немесе жаман екенш 6ше алмаймыз. Оны тек 
контекске карай аныктай аламыз (мысалы, сейлеуш1 шын ниет1мен айтып тур ма, элде 
келемеж 6е?). Дауыс ыргагы, олардын 6ет элпет-i, ымдауы сиякты 6аска да жагдаяттык 
элементтерд1 6шу контекстi тYсiнуге кемектеседi. Демек, дурыс интерпретация жаса- 
луы Yшiн контекстш акпаратты жинактаудын ен колайлы орны мидын он жак сынары 
6олмак.
Мидын тYрлi 6елiктерi тYрлi кызметтерге жауап 6еретшдштен, ете кеп сейлейпн 
адамдардын миынын сол жак сынары, ал енерл^ эмоциялык 6елсендi адамдардын 
миынын он жак сынары жаксы дамыган деген пiкiр 6ар. Алайда осы тараудын 6а- 
сындагы энгiмеге катысушы муFалiмдер ангаргандай, 6ул тужырым ете карапайым 
жэне дурыс емес. Ми сынарлары тYрлi кызметтер аткаратындыктан, олар бiр-бiрiмен 
тыгыз 6айланысты жэне акпаратты езара 6елюш отырады (нейрондык импульс). Ми­
дын бiр гана сынарында кершю та6атын менталды процестер ете аз (Omstein, 1997). 
Сондай-ак кеп сейлейпн эрi сезiмге 6ерiлгiш адамдардын миынын кай сынары 6а- 
сымдыкка ие деген сурак та туындауы мYмкiн (мысалы, сезiмге 6ерiлгiш спикерлер).
Мидын екi сынарынын 6iрлесе жумыс iстейтiнiн айттык. Демек, олар кез келген 
уакытта кез келген акпаратты 6елюе алады. Сейлеу - 6ул айтылганга жаксы мысал. 
Сiз досыцыз6ен энгiмелесiп отырсыз делiк. Сейлемдердiн курылуына мидын сол жак 
сынары жауапты 6олса, контекске жауапты мидын он жак сынары сейлемнщ магына- 
сын тYсiнуiнiзге кемектеседi.
Нейрогалымдар ми сынарларынын мундай кызметiмен келiспейдi. Олардын кей- 
6iрi 6елгiлi 6iр танымдык кызмет мидын накты 6iр аумагында орналаскан деп сана- 
са, кей6iрi мидын тyрлi 6елiктерi тYрлi кызметтерге жауапты деп есептейдi (Bymes 
& Fox, 1998). Шшрдщ осылайша екiге жарылуы когнитивтi психологиядагы (5 жэне 
6-тараулар) 6iлiм ка6ылдана салысымен кодталады деп санайтын дэстYрлi кезкарас 
пен 6 ш м 6iр жерде гана емес, бiрнеше жад тораптарында катарынан кодталады деп 
есептейпн жэне акпаратты тYрлi жерде ендеудi куптайтын галымдардын кезкараста- 
рымен тыгыз 6айланысты (Bowers, 2009).
Колыцыздагы окулык екi кезкарасты да куптайды. Мидын тYрлi 6елiктерi тYрлi 
кызмет аткарады, бiрак 6ул кызметтердiн мидын бiр 6елiгiнде гана орын алуы - ете 
сирек жагдай. Бул э т р е с е мидын 6iрнеше 6елiгiнде катар орындалып жаткан, не- 
гiзгi менталды эрекеттерге тэуелдi кYPделi менталды эрекеттер 6арысында анык

жүктеу/скачать 18,62 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: