Дейл Шнук. Оқыту теориясы indd

2 -Т А Р А У
Бекпуда жаксартатын неп зп факторлар кандай? 5-тарауда сез болгандай, жос- 
парлау, кайталау жэне жетшд1ру - курылымнын непзш калайды. Зерттеулер керсетш 
отыргандай, ми акпаратты кабылдауда жэне тасымалдауда пассив болмагандыктан, 
келген акпаратты сактап, калпына келттруде улкен рел аткарады (National Research 
Council, 2000).
Корытып айтсак, ттркенд1рпш немесе келген акпарат мидын белгш б1р бель 
пн щ кызметш арттырумен катар, синапстык байланыс реттнде кодталады. Кайталау 
кез1нде бул байланыстардын саны кебешп, арта тусед1, бул олардын автоматты турде 
пайда болып, б1р-б1р1мен жаксы байланыска тусетгнш бшдаредг Окыту тапсырманы 
орындауга катыскан мидын белгш б1р белЫ н езгертед1 (National Research Council, 
2000). Коршаган орта сиякты тэж1рибе де (мысалы, визуалды жэне есту ттркенд1р- 
гштер1) окыту процешнде аса манызды жэне менталды эрекеттердщ (мысалы, ой) 
орын алуына туртш болады.
Келш тускен акпараттарга байланысты мида пайда болатын курылым жадтын 
кызметш женiлдетуi ти с. Демек, жай тана бекиу мен есте сактау узакмерз1мд1к окы­
ту ушш жеткшкшз. Кергсшше, тараудын басында Эмма мен Клаудиа айтып еткендей, 
окытуга кажетп курылымнын непзш сала отырып, б ш м беру манызды рел аткаруы 
керек. Окушылардын есте сактауын арттыру ушш колдануга кажетп кейб1р идеялар
2.3-косымшада бершдг
Т1л уйрену
Мидын б1рнеше курылымы мен синапстык байланыстардын езара катынасын тш 
уйренуден, эшресе окудан байкауга болады. Каз1рп технологиялык жетюпктер зерт- 
теушшерге тш уйренуге кажетп дагдыларды менгеру успндеп жеке адамнын ми 
кызметш зерттеуге мумшндак берш отырганына карамастан, тш уйренуге жэне оны 
колдануга катысты зерттеулердщ кеб1 ми жаракатын алган адамдарга немесе белгш
б1р дэрежеде сейлеу кабшепнен айырылган адамдарга жасалуда. Мундай зерттеулер 
жаракат кез1нде мидын кандай кызмеп бузылганы жешнде акпарат бергешмен, ба- 
лалардын енд1 гана дамып келе жаткан миынын тшд1 уйрену жэне колдану кезщдеп 
кызметш керсетпейдг
Ми жаракатына катысты жасалган зерттеулер бас ми кыртысынын сол жак белЫ 
окуга жауап берсе, мидын сол жак сынарынын арткы жагы дурыс окып, тушнуге жэне 
тшд1 колдануга жауапты екенш дэлелдеп отыр (Vellutino & Denckla, 1996). Оку кызме- 
п н щ бузылуы - кебшесе мидын сол жак арткы кыртысы закымдануынын нэтижесг 
Окуда киналатын жетшншектер мен жас жЫттердщ миына жасалган аутопсия мидын 
сол жак сынарында курылымдык ауытку бар екенш керсеттг Ми кызмепнщ бузылуы 
кейде тшд1 бакылайтын мидын алдыщы б е л т н щ закымдануына да байланысты бо- 
луы мумкш, алайда колдагы деректер онын сол жак ми кыртысынын арткы жагымен 
тыгыз байланысты екенш айгактайды. Булар калай окуды жаксы бшепн, б1рак кейб1р 
оку кабшепн кеи н жогалткан адамдарга жасалган зерттеу нэтижелер1 болгандыктан, 
ен алдымен, тш мен сейлеуге жауапты мидын сол жак сынары оку кабшеп ушш шешу- 
ш1 рел аткарады деген корытынды жасалды.

жүктеу/скачать 18,62 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: