гимнастиканың да
маңызы үлкен. Ашық ауада өткiзiлетiн
таңғы дене жаттығулары баланың жұмыс қабiлетiн көтерiп,
жалпы тән-дене салауаттылығын нығайтады. Дене шынықтыру
толыққандылығы олардың жүйелi ұйымдасуына тәуелдi. Дене
шынықтыру мұғалiмi күнi iлгерi әр сынып оқушылары үшiн ар-
найы дайындалған жаттығулар кешенiн түзедi. Жаттығулар
мектеп ерекшелiгi мен ауа райы жағдайларына сәйкестендiрiлуi
тиiс. Таңғы гимнастиканың жалпы мазмұны жан-жақты да-
мытушы жаттығулардан құралады. Олар жай жүріс, жеңiл
жүгіру, орында секiру, би жаттығулары және бүкiл сынып үшiн
дайындалған арнайы ойындармен толығып барады.
Оқушылардың күнделiктi сабақтар арасындағы таза ауада
тыныстауын
“қозғалмалы үзiлiстер”
арқылы қамтамасыз
етуге болады. Мұндай үзiлiстерде 1-3 сынып оқушылары жүгіру
және секiруге арналған қозғалмалы ойындармен айналысады.
Жаттығулар мен ойындар оқушылардың сабаққа жетiп үлгеруi
үшiн қоңырауға 5 минут қалғанда тоқтатылады.
Экологиялық және еңбектiк тәрбие iстерi.
Бүгiнгi
таңда экологиялық апат қатерi баршаны толғандыруда. Одан
сақтанудың бiрден-бiр жолы - табиғат қорғау iстерiн түбегейлi
жетiлдiру. Бұл орайда ұдайы жүргізілетін, табиғат қорғауға
бағытталған iс-әрекеттердің басын қосып, оларды еңбектiк
тәрбиемен ұштастыру өте қажет шара. Мұндай тәрбиелiк
iстердің бiршама уақыты экологиялық сауаттануға, яғни қажет
бiлiмдер, пiкiрлер, түсiнiктер мен нанымдар қалыптастыруға ар-
налады. Егер бала өзi және достарының жарқын болашағы ауа
мен судың тазалығынан екенiн түсiнсе ғана, табиғат қорғауға
белсендi араласады.
Мұндай жұмыстардың негiзгi мәнi – нақты (мектеп
төңірегiндегi, үй жанындағы) табиғат қорғау iстерi. Бұл тәрбиелiк
iстер бойынша оқушылардың нысанға алатыны - адам тiр-
шiлiгiн қамтамасыз ететiн жер, су, ауа, жануарлар, өсiмдiктер
жағдайлары. Аймақ қажеттiгi, жергiлiктi шарттар экологиялық
тәрбие ұйымдасуын, бағыт және түрін анықтайды: “жасыл-
дар” қозғалысы, жас орман достары, құстар мен жануарлар
қорғаушылары, сирек кездесетiн өсiмдiк сұрыптаушылары
ж.т.б.
322
Сонымен, мектептегi сыныптан тыс және сабақтан тыс
тәрбие жұмыстары арнайы ұйымдастырылған, үздiксiз орын-
далып жататын тәрбиелiк iстер формасында өткiзiледi.
Тәрбиелiк iс оқушылардың нақты iс-әрекетi формасын-
да ұйымдастырылып, iске асырылады. Мақсаттары және
қызметiне орай тәрбиелiк iстер келесi түрлерге ажыралады:
әдептiлiк, әлеуметтiк бағдарлы, эстетикалық, танымдық спорт
– дене шынықтыру, экологиялық, еңбектiк ж.т.б. тәрбиелiк
iстердің мұндай бөлшектенуi тек шартты ғана, ал iс жүзiнде
тәрбие сан қилы тәрбиелiк iстердің бiрiгiмдi болуымен (комп-
лекстi) орындалатын мiндет.
323
Достарыңызбен бөлісу: |