Бағдарламасы аясында іске асырылды Karen Armstrong
жүктеу/скачать 28,29 Mb. Pdf көрінісі
|
Karen Armstrong. A History of God
| 66
II. Бір Құдай Б .д.д 743 ж. Иудея патшалығы әулетінің бір ұрпағы Иерусалимдегі Соло - мон (Сүлеймен) патша салдырған ғибадатханада Яхвенің елесін көреді. Бұл Израил халқы үшін қысылтаяң кез еді. Сол жылы яхуди патшасы Озия қайтыс болып, орнына жайғасқан ұлы Ахаз қол астындағыларды Яхвемен бірге пұтқа табынушылық құдайларына да сыйынуға мәжбүрлейді. Солтүстік Израил патшалығының жағдайы анархияға жақын болды: ІІ Иеровоам пат - ша өлген соң, 746-736 ж. аралығында тақта бес патша ауысады, ал Асси - рия патшасы ІІІ Тиглет Пилесар (Тиглатпаласар) өзінің қонысы кеңейіп келе жатқан империясына қосып алу үшін олардың жерлеріне ашқарақтықпен көз салады. Б.д.д. 722 ж. оның мұрагері ІІ Саргон патша солтүстік патша - лықты бағындырып, халқын зорлап көшіреді: израилдықтардың солтүстік он тайпасы басқалардың арасына сіңіп, жойылып тынды; ал шап-шағын Иу - дея патшалығы үрейдің құшағына кіріп, жанбағыс қамында отырды. Озия - ның өлімінен кейін ғибадатханада қысқаша ғана құлшылық еткен Исайя - ның көңілі келешекке алаңдаулы болды; оның үстіне ол ысырапқа толы ғи - бадатханалық салтанатты рәсімдердің жөн еместігін іштей сезінген де бо - лар. Исайя билеуші топтан шыққан секілді; бірақ оның көзқарасы бұқараға жақын және демократияшыл болып, аш-жалаңаш кедейлер тұрмысына те - рең аяушылық сезіммен қарайтын. «Киелі орынның» және құрбандық малы қанының исі сасыған жердің алдындағы ғибадатхана бөлмесі өртелген қара майдың түтініне толған кезде, ол Израил діні өзінің тұтастығы мен ішкі мәні - нен айырылуы мүмкін деген қорқыныштың құшағында болған тәрізді. Кенеттен оның көз алдына аспандағы құдірет сарайының жердегі ай - на-қатесіз көшірмесі секілді ғибадатхананың тап қарсы бетінде, көкте - гі тағына жайғасып отырған Құдай елестеді. Оның жеңсіз жамылғысының аумағы бүкіл ғибадатхананы қамтып, қасындағы екі періште Оған қарамау 67 үшін беттерін қанаттарымен жауып тұрды. Олар бір-біріне кезек-кезек: «Қасиетті, қасиетті! Қасиетті Саваоф Құдай! Бүкіл жер беті Оның даңқына толы!» 40 , деп дауыстады. Олардың дауыстарының күшінен ғибадатхана түп іргесіне дейін шайқатылып сала берді де, Яхве көзге ешнәрсені көрсетпей - тін бұлтқа оранды, - бұл Құдайды Синай тауында Мұсадан жасырған бұлт пен тұманға ұқсады. Қазір «қасиетті» сөзін қолданғанда біз әдетте адамгершілік кемелдік күйін меңзейміз. Бірақ ивритше каддош ұғымының адамгершілікке еш қа - тысы жоқ еді; ол бөгде, мүлде бөтен дегенді білдірді. Яхвенің Синай тауын - да көрінуі қапелімде адам мен Құдайлық әлем арасының алшақтап кет - кендігін аңғартты. Періштелер енді: «Яхве - басқа, басқа, басқа!» деп жыла - ды. Исайяның бойын анда-санда адамдарды құштарлық пен қорқынышқа бөлейтін, табиғаттан тыс құдіретті сезім баурап алатын. Өзінің «Қасиет - тілік идеясы» деген классикалық еңбегінде Рудольф Отто трансцендентті ақиқатпен бетпе-бет келгенде туындайтын бұл үрейлі хәлдерді mysterium terribile et fascinans («қорқынышты және толқытатын құпия») деп анықтай - ды: қорқынышты болатыны, естен тандыратын толқыныс түрінде келіп, бізді қалыпты және жұбанышты күйден бөліп әкетеді, ал таңғалдыратын себебі, еріксіз құштарлыққа бөлейді. Осылайша түгелімен жанды баурайтын хәл - дерді Отто музыкалық немесе эротикалық әсерлерге теңейді; рационалды ештеңе жоқ: туындайтын сезімдерді сөзбен немесе ақылмен жеткізу мүмкін емес. Сондай-ақ, осы Мүлде Бөтендікті «бар» деп те айта алмайсың, өйткені жүктеу/скачать 28,29 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|