ҚҰрастырылған және енгізілген орындаушылар

27

5. Есептеңіз.

 





















n

i

m

i

k

k

m

k

S

1

)

cos(

)

sin(

6. Есептеңіз. 



































n

k

m

i

i

k

i

k

L

1

1

2

002

.

0

2

5

.

2

3

sin

2

cos

7. Іштендірілген  тең  қабырғалы  үшбұрыштар  берілген.  Егер  олардың  ең  кішісінің  ауданы  

S
ке тең болса, сыртқысының ауданы одан К есе артық болу үшін қаншa үшбұрыш салу 

керек.

8. Есептеңіз.



































n

k

l

j

j

k

j

k

L

1

1

2

2

.

0

2

5

3

sin

2

9. Есептеңіз.































n

j

m

i

i

e

j

i

j

P

1

1

3

2

2

cos

sin

3

.

0

cos

4

.

1

10.  Есептеңіз.































m

k

l

i

i

k

e

i

i

k

Z

1

1

3

3

2

sin

1

.

2

2

11.  Есептеңіз.

 































l

k

n

i

i

k

i

k

F

1

1

3

3

6

.

2

2

.

5

sin

12. Ұзындығы L
ге тең тең кесіндіні бірінші рет 2
ге, ал екінші рет оның бір бөлігі 

3
ке,т.т. бөлінді. Ұзындығы 0,001 ден кіші кесінді алу үшін бөлшектеу процесін неше 

рет қайталау керектігін тап.  

13.

 Есептеңіз.

 































l

k

n

i

i

k

i

k

F

1

1

3

3

6

.

2

2

.

5

sin

14.

 Есептеңіз.

 



























l

k

n

i

i

k

i

k

F

1

1

3

2

2

cos

sin

15.

 Есептеңіз.































n

k

m

j

j

k

j

k

L

1

1

2

5

sin

5

.

2

2

16.

 Есептеңіз.

 































m

j

n

i

i

j

i

j

F

1

1

3

3

2

7

cos

17.

 Есептеңіз.

 































m

k

n

j

j

k

j

k

F

1

1

2

2

sin

4

18.

 Есептеңіз.







































m

j

n

i

i

j

i

j

F

1

1

5

3

sin

2

28

19.

Есептеңіз.































n

k

m

i

i

i

e

k

i

e

k

P

1

1

2

2

sin

3

cos

20.

 Есептеңіз.



l

j

m

i

i

j

i

j

P

1

1

3

2

sin

2

sin

4













Бақылау сұрақтары

1. Қандай жағдайда цикл операторлары қолданылады?

2. Анықталған және анықталмаған қайталану процестерін қалай ажыратамыз?

3. Параметрлі цикл операторы қалай жұмыс жасайды?

4. Цикл-әзір және цикл-дейін операторларының арасында қандай өзгешеліктер бар?

5. Қандай жағдайда параметрлі цикл операторын қолдану дұрыс?

6. Цикл және цикл денесі дегеніміз не? 

7. Цикл құру үшін қандай мәліметтер қажет?

8. Цикл параметрі дегеніміз не?

9. Іштестендірілген циклдік оператор дегеніміз не?

Блиц-тест

1. Break операторы

A. қайталану операторы

B. қайтып оралу операторы

C. үзіп тастау операторы

D. бос оператор

E. меншіктеу операторы

2. Жүзеге асырушы файлдардың стандартты кеңеймесі

A. BCP

B. СPR

C. BCR

D. СРР

E. BPR.

3 Келтірілген фрагмент  а [7][7] матрицасы үшін не орындайды?      

sum = 0;

           for  (i= 1; i<=7; i++) 

           for  (j= 1; j<=7; j++)

                 sum = sum + a[i,j];

A. Бағандарының қосындысын есептейді

B. Матрицаның барлық элементтерінің қосындысын есептейді

C. әрбір жол элементтерінің көбейтіндісін есептейді

D. әрбір жол элементтерінің қосындысын есептейді

E. Бағандарының көбейтіндісін есептейді

4. Деструктор дегеніміз -

A. бұл  айрықша функция,  жойылатын  объект  алып тұрған  динамикалық  жадыны босату 

қызметін атқарады

B. класс  айнымалаларын    инициализациялауға  және  ждыдан  орын  бөлуге  арналған 

айрықша функция болып табылады.

C. жаңа класты ескі класс түрінде құру механизмі

D. бір структурада мәліметтермен қатар оларды өңдеуге арналған функциялардың берілуі.

E. бұл туыстық объектілердің қасиеттері .

29

5. Келесі программа фрагменті қандай нәтиже шығарады

  { int i, s=0, a[3];

     for (i=1; i<=3; i++)  {a[i]=i+1;  s=s+a[i] }

       Edit1->Text=FloatToStr(s); }

A. 4

B. 16

C. 6

D. 10

E. 9

6. Туынды класс 

A. өз базалық класының тек  оқиғаларына ие болады.

B. өз базалық класының барлық әдістері мен оқиғаларына ие болады.

C. өз базалық класының тек  қасиеттеріне ие болады. 

D. өз базалық класының тек  әдістеріне ие болады. 

E. өз базалық класының әдістері  мен  оқиғаларына ие болмайды. 

Жұмысты  орындауға тапсырмалар

1. Лекциялар, әдебиеттер, әдістемелік нұсқау бойынша теориялық материалды қайталау.

2. Бақылау сұрақтарына ауызша жауап беру.

3. Тапсырма вариантын таңдау және орындау

4.  Есеп жазу

Есеп мазмұны

1. Жұмыстың тақырыбы және мақсаты.

2. Бақылау сұрақтарына жауап  жазу.

3. Тапсырманың блок-схема,  алгоритмі.

4. C++ Builder  тілінде программасы.

Әдебиеттер

1. Атымбаева Объектіге бағытталған программалау негіздері.Алматы, 2005 ж.             

2. Програ ммирование в среде С ++ Builder. А. Вальвачев, Д. Сурков, К. Сурков. 

Мин.1998г    

3. С ++ Builder.  С.В.Глушаков, В.Н. Зорянский, С.Н. Хоменко

4. С++ и информатика .   Н.Культин, М. 2002г.4. 4 4

5. С ++ Builder  книга рецептов.  В. Ермолаев. Кудиц. – образ. 2006г. 

6. Справочник по С ++ Builder.  Учебное пособие. 2005г.

7. Разработка приложений в среде С ++ Builder 6 и решение задач информационно-

радиационного профиля. Учебное пособие.  А.И. Купчишин, Т.А. Шмыгалева.

Лабораториялық  жұмыс № 5-6

Тақырыбы: С++ Builder ортасында жолдарды өңдеу.Жолдарды сипаттау,жолдық шамаларды 

өңдеуге арналған  функциялар.

Мақсаты: string жолдық айнымалылармен жұмыс жасау принциптерін меңгеру , жолдарға  

фрагменттерін  форматтау жұмыстарын орындауды    үйрену .  

Материалдар және жабдықтар: ДК, C++ Builder программалау ортасы.

Жұмыстың мазмұны және орындалу тәртібі:

1.

Вариант бойынша тапсырманы алу

30

2.

Есептің қойылымы

3.

Есепті шешу алгоритмі

4.

Есепті шешу программасын C++ Builder программалау ортасында құру

5.

Программа листингі

6.

Орындалған жұмыс жөнінде есеп беру

Әдістемелік нұсқау

СИ/СИ++те  Турбо  Паскальдағы  сияқты  арнайы  жазба  қатарының  типі  жоқ.  Символдық 

қатарлар символдардан тұратын массивтер түрінде ұйымдастырылады. Ең соңғы элементі 0 

болып табылады, яғни ішкі коды 0-ге тең. Паскальда жолдық қатардың  ұзындығы 255-тен 

аспайтын болса, Си-де символдық массив ұзындығының шегі жоқ. Жазба қатары символдық 

массив түрінде сипатталады: char STR [20]

Қатар сипатталуы кезінде анықталуы да  мүмкін. Оның екі жолы бар:

 1. қатар тұрақтамасы арқылы; 

 2. символдар тізімі түрінде.

char  S[10]=”строка”;-S  жолдық  қатарына  10  байт  жады  бөлінеді.  Оның  бірінші  жетеуі 

инициализация (мән алу) кезінде мән қабылдайды.

char S[ ]=”строка”;-жеті таңбадан тұратын жолдық қатарын сипаттайды.

char S[10]={‘c’,’т’,’р’,’о’,’к’,’а’,\0'};-соңғы сипаттау нәтижесі бойынша алѓашқы сипаттауға 

тең.  Әрине,  символдық  массивті  былай  да  анықтауға  болады,  яғни  соңғы  0  символынсыз, 

бірақ ондай жазба қатарын өңдегенде оның соңы көрсетілмегендіктен қиындыққа ұшырайды. 

Жазба қатарларының жеке символдары индексті атауымен аталуы мүмкін. S[0]='c' S[5]='a'.

Символдық  қатарларды  өңдеу  барлық  символдарды  басынан  аяғына  дейін  оқып  талдауына 

байланысты. Бұл өңдеудің соңы 0-дік символы кездескеннен кейін ғана тоқтатылады.

Мысал 1.

//--------------------------------------------------------------------------------------

31

#include 

#pragma hdrstop

#include"Unitl.h"

//----------------------------------------------------------------------------------

#pragma package(smart_init)

#pragma resource "*.dfm"

TForml *Forml;

_fastcall TForml::TForml(TComponent* Owner)

: TForm( Owner)

{

}

//-----------------------------------------------------------------------------------------------

void_fastcall TForml ::ButtonlClick(TObject *Sender)

{

if(Editl->Text!="")

ListBox1->Items->Add(Edit1->Text);

Edit1->Text=""; Edit1->SetFocus();

}

//--------------------------------------------------------------------------------------

void _fastcall TForml ::Button2Click(TObject *Sender)

{

if (ListBox1->Itemlndex!=-1)

ListBoxl->Items->Delete(ListBoxl->ItemIndex);

else

ShowMessage("выделите элемент");

}

//-------------------------------------------------------------------------------------

void _fastcall TForml ::Button3Click(TObject *Sender)

{

Button3->Caption=ListBox1->Items->Count;

}

//----------------------------------------------------------------------------------------

void_fastcall TForml ::Button4Click(TObject * Sender)

{

int n,k;

k=ListBoxl->ltemIndex;

n=ListBox1->Items->Count;

if(ListBoxl->ItemIndex!=0)

ListBoxl->ItemIndex=k-l;

else

32

ListBox1->ItemIndex=n-1;

}

//------------------------------------------------------------------------------------------------

void_fastcall TForml ::Button5Click(TObject *Sender)

{

int n,k;

k=ListBox1->ItemIndex;

n=ListBox1->Items->Count;

if(ListBoxl->ItemIndex!=n-l)

ListBoxl->ItemIndex=k+l;

else

ListBoxl->ItemIndex=0;

}

//--------------------------------------------------------------------------------------

Өзіндік жұмысқа тапсырмалар варианттары :

1. Берілген тексте «А» әрпі қанша рет кездесетінін  анықтаңыз.

2. Берілген текстегі жақшаға алынған сөздерді алып тастау программасын құрың.

3. Тексті  мынадай  үлгімен  экранға  шығар:  бірінші  символ  
  бірінші  сөздің  ұзындығын

көрсететін цифр,  бірінші сөзден кейін тағы цифр 
 екінші сөздің ұзындығын көрсетеді. 

(символ ұзындығы ≤9 )

4. Берілген текстен ең ұзын сөзді экранға шығар

5. Ұзындығы ең кіші сөз қандай әріптен басталатынын анықта.

6. Берілген  сөз тексте қанша рет кездесетінін анықта.

7. Егер  берілген  тексте  «а»  әрпі  «в»  әрпінен  жиі  кездессе  «TRUE»  сөзін  шығар,  кері 

жағдайда «FALSE»  сөзін шығар.

8. Берілген текстегі бір пробелдің орнына үтір қойу программасын құрың.

9. Берілген текстен артық пробелдерді алып тастап жазыңыз, яғни бірнеше қатар койылған 

пробелдан тек біреуін қалдырыңыз.

10. Берілген  тексте  «а»  әрпі  кездесетіні  белгілі  және  ол  соңғы  әріп  емес.  Осы  «а»  әрпінен 

кейінгі текст литерін экранға шығар

11. Берілген текстен «ph» символын «f» әрпіне ауыстырып экранға шығарыңыз.

12. Латын әрпімен жазылған сөздер тізімі берілген. Көршілес сөздер бір-бірімен үтір арқылы 

ажыратылған  және  соңғы  сөзден  кейін  нүкте  қойылған.  «а»  әрпімен  басталатын  сөздер 

санын табыңыз.   

13. Егер  берілген  тексте    «key»    сөзінің  әрбір  әрпі  кездессе,  онда  «yes»  деп,  әйтпесе  «no»  

сөзін экранға шығар.

14. Берілген текстен «с» әрпінен кейінгі  «b» әріптерін алып тастап жазыңыз.

15. Берілген тексте жақшалардың дұрыс қойылуын тексеріңіз. Жауабы «YES» немесе «NO»

16. Латын  әрпімен  жазылған  бос  емес  сөздер    тізбегі  берілген.  «w»  әрпімен  аяқталатын 

сөэдер санын табыңыз. 

17. Берілген  тексте  көрші  орналасқан  .,  (нүкте,  үтір)  символы  кездесетінін  анықта.  Жауабы 

«Yes»  немесе «No»

18. Берілген  текстен  бірдей  әріппен  басталатын  және  сол  әріппен  аяқталатын  сөздер  санын 

табыңыз.

19. Abbcccdddd   zzz…z символдар тізбегін экранға шығар

20.  Берілген тексте бір сөзде үш рет «е» әрпі кездесетін сөздер санын табыңыз.

Бақылау  сұрақтары:

1. Жолдар өңдеу алгоритмдері ?

33

2. Жолдарды өңдейтін қандай функциялар бар?

3.  «Жол» терминнің мағынасы қандай?

4. Жол қалай анықталады және инициализациялайды?

5. «Нөлдік байт» терминнің мағынасы қандай?

6. жолды клавиатурадан енгізу үшін қандай функцияларды қолдануға болады?

7. жолдарды өңдеу фнкуциялар кітапханасы қандай файлда орналасқан?

8. жолдарды салыстыру үшін қандай функцияларды қолдануға болады?

9. жолдарды қосу және көшіру үшін қандай функцияларды қолдануға болады?

Блиц-тест

2. Әдіс арқылы мәліметтерді қандай ма бір объектіге жіберу-бұл

A. Полиморфизм

B. Декапсуляция

C. Мұралау 

D. Делегирлеу

E. Инкапсуляция

3. Объект құрылымы екі бөліктен тұрады: 

A. айнымалылар және әдістер

B. объект және субъект

C. айнымалылар және функциялар

D. функциялар және әдістер

E. функциялар және қасиеттер

4. Визуальды емес компонент 

A. біздің  программамыздың  қолданушы  жұмыс  кезінде  арақатынас  жасай  алатын 

басқару элементі болып табылады

B. интерфейсінде көрінбейтін заттарды программалауға арналған

C. арнайы мастердің көмегімен менюді, құрылымды құрады

D. жазулар типін басқару элементі

E. қосымшаны  құру  және  орындау  кезінде  компоненттің  сыртқы  түрін,  іс-әрекетін 

басқаруға қасиеттер қолданылады

5. String Grid компоненті

A. тез шақырылатын графикалық батырманы құрады

B. жолдарды бейнелеу үшін жол бойынша немесе баған бойынша сетка құрады.

C. арнайы форматтағы мәліметтерді енгізуді редакциялайтын облыс құрады

D. жазбалы және пиктограммалы командалық батырма құрады

E. қарапайым геометриялық фигураларды салады.

Жұмысты  орындауға тапсырмалар

1. Лекциялар, әдебиеттер, әдістемелік нұсқау бойынша теориялық материалды қайталау.

2. Бақылау сұрақтарына ауызша жауап беру.

3. Тапсырма вариантын таңдау және орындау

4. Есеп жазу

Есеп мазмұны

1. Жұмыстың тақырыбы және мақсаты.

1. Код редакторы не үшін қолданылады?

A. Компоненттер қасиеттерін өзгерту үшін

B. Шифрленген мәліметтерді өңдеу үшін

C. Жағдайларды өңдеу процедураларын құру үшін

D. Программаның тоқтатылуын көрсету үшін

E. Программа мәтінін өңдеу үшін

34

2. Бақылау сұрақтарына жауап  жазу.

3. Тапсырманың блок-схема,  алгоритмі.

4. C++ Builder  тілінде программасы

Әдебиеттер

1. Атымбаева Объектіге бағытталған программалау негіздері.Алматы, 2005 ж.             

2. Програ ммирование в среде С ++ Builder. А. Вальвачев, Д. Сурков, К. Сурков. 

Мин.1998г    

3. С ++ Builder.  С.В.Глушаков, В.Н. Зорянский, С.Н. Хоменко

4. С++ и информатика .   Н.Культин, М. 2002г.4. 4 4

5. С ++ Builder  книга рецептов.  В. Ермолаев. Кудиц. – образ. 2006г. 

6. Справочник по С ++ Builder.  Учебное пособие. 2005г.

7. Разработка приложений в среде С ++ Builder 6 и решение задач информационно-

радиационного профиля. Учебное пособие.  А.И. Купчишин, Т.А. Шмыгалева.

Лабораториялық  жұмыс № 7-8

Тақырыбы: С++Builder ортасында бір өлшемді массивтермен жұмыс. 

Мақсаты: Бір  өлшемді  массивтерді  сипаттау,массив  элементтерін  енгізу,массивпен  жұмыс 

істеу  дағдысын  қалыптастыру,  оларды  енгізу  және  шығару  ерекшеліктерін  игеру, 

программалау  үрдістерін  пайдаланып  циклді  программалар  структурасын    ұйымдастыру 

дағдысын жетілдіру.

Материалдар және жабдықтар: ДК, C++ Builder программалау ортасы

Жұмыстың мазмұны және орындалу тәртібі:

7.

Вариант бойынша тапсырманы алу

8.

Есептің қойылымы

9.

Есепті шешу алгоритмі

10.

Есепті шешу программасын C++ Builder программалау ортасында құру

11.

Программа листингі

12.

Орындалған жұмыс жөнінде есеп беру

жүктеу/скачать 1,91 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: