Аңшылық  жайындағы  ӛлең-жырлар

  Қазақ  халқы  ерте  заманда  тек  тӛрт 

түлік мал ӛсіріп, соны тіршілік тірегі етіп қойған жоқ. Ол мұнымен қатар аң 

аулауды  да  кәсіп  еткен.  Аңның  етін,  жүнін,  терісін  тұрмысындағы  керегіне 

жаратқан. 

Қазақ 

кең 

әңгіме-жырдың 

бірі-

«Кӛкжендет».Мұнда Кӛкжендет жайы саятшының сӛзімен баяндалады. Жыр 

                  Кӛкжендет, тұғырың алтын, жібек баулы, 

                  Бар ма екен Кӛкжендеттей қыран шаулы? 

                  Күніне отыз үйрек, қырық қаз іліп, 

                  Кеш болса отырушы ең  тояттаулы. 

   «Кӛкжендет»- ел арасында ертеден айтылып келе жатқан әдемі жыр.Мұнда 

аңшылық кәсіп еткен саятшының сүйініші, ой-сезімі, кӛп жыл жолдас болған 

құсына мақтанышы тартымды суреттеледі. 

     Аңшылық  қазақ  ӛміріне  ертеден  келе  жатқан  кәсіптің  бір  түрі  ретінде 

танылумен  қатар,  ол  ауыз  әдебиетіне  күрделі  тақырып  болып  та  енді.Бұл 

жӛнінде халық әдебиеті әдемі әңгіме-жыр, ертегілер шығаруымен бірге, сол 

аңшылықты елестететіндей әдемі теңеу, бейнелі сӛздер, эпитет, метафоралар 

жасайды.Халық  ,  әдебиеті  жағымды  батырлар  бейнесін  жасағанда,  олардың 

мықты,  күшті  екендігін,  сырт  келбетін  айтқанда  «арыстандай», 

«жолбарыстай»  немесе  «арыстандай  айбатты»,  «жолбарыстай  жүректі»  деп 

отырады.Бертін  келе,  ақындар  айтысында,  айтысқа  түскен  әрбір  ақынның 

ӛзін  алғыр  қыран  құсқа.  Ақиық  бүркітке  теңейді.Мұның  бәрі  ауыз 

әдебиетінде  бейне  жасау,  жақсы  теңеу  табу,салыстыру  жасау  үшін 

қолданылған.  «Құламерген», «Жоямерген», «Жерден шыққан Желім батыр» 

ертегілерін  алайық.Бұлардың  басты  кейіпкерлері  еңбек  адамдарының 

арасынан шыққан аңшы-мергендер болады. 

жүктеу/скачать 376,28 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: