Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі Әрінов Қ. К., Мұсынов Қ. М., Апушев А.Қ



Pdf көрінісі
бет148/490
Дата11.12.2021
өлшемі12,59 Mb.
#79075
1   ...   144   145   146   147   148   149   150   151   ...   490
Байланысты:
index (15)

Топырақтың 

тиімді 

құнарлылығы 

бойынша 

танаптық 

дақылдардың өнім деңгейін есептеу әдістемесі. 

Жоғарыда келтірілген 

мәліметтерді  пайдалана  отырып,  топырақтың  тиімді  құнарлылығының 

деңгейі  бойынша,  тыңайтқыш  енгізбеген  жағдайда  нақты  мүмкін  өнім 

деңгейінің потенциалдық мүмкіндігін есептеп шығаруа болады. 



 

153 


Есептеу  жұмыстарын  тепе  –  теңдік  формуласынан  шығарылған  және 

көрсетілген  формула  бойынша  жүргізуге  болады,  бұл  формуланың 

бөлімінде  топырақтың  жыртылатын  қабатындағы  өсімдіктерге  сіңімді 

қоректік  заттардың  мөлшері  П

1

  *  К


м

  *  К


п

,  кг/га,  ал  алымында  әр  бір 

өлшем  өніммен  шығарылған  қоректік  заттардың  мөлшері  В

1

,  кг/ц 



келтірілген.  

,

100



*

*

*



1

1

В



К

К

П

У

п

м

 мұнда: 



У (НМӨ) – потенциалдық өнім немесе сіңімді минералдық элементтер 

бойынша нақты мүмкін өнім, ц/га. 

Осы  әдістемені  қолдана  отырып,  енгізілген  тыңайтқыштардан 

қоректік  заттарды  пайдалану  коэффиценттерін  және  1  ц  өнімге 

шығындалған  қоректік  заттардың  мөлшерін  есепке  алғанда,  енгізілген 

минералды  және  органикалық  тыңайтқыштардан  қанша  қосымша  өнім 

жиналатынына болжам жасауға болады.  

Арпа  өнімін  есептеуге  мысал.  Картограмма  мәліметтеріне  сай 

топырақтағы қоректік заттардың мөлшері (мг/100г топырақта): азот  – 5, 

фосфор  –  2,  калий  –  40.  Бұл  көрсеткіштерді  1  га  жердегі  топырақтың 

жыртылатын  қабатында  кг-ға  айналдыру  үшін  30-ға  (коэффицент) 

көбейтеміз,  сонда  :  гектарына  азот    150,  фосфор  60,  калий  1200  кг, 

осылардан өсімдіктермен (20-кесте): азот 25%, фосфор 10%, калий 12% 

пайдаланылады,  немесе  тиісінше  37,5;  6,0  және  144  кг.  Арпаның  1  ц 

астық өнімі және  сәйкесінше  қосалқы өнім  қалыптасуы  үшін:  азот  2,50 

кг,  фосфор  1,09,  калий  1,75кг  мөлшерлері  қажет.  Қоректік  заттардың 

топырақтан  шығарылған  мөлшерін  бұл  көрсеткіштерге  бөлу  арқылы 

азот  бйынша    –  37,5:2,50=15,0  ц/га,  фосфор  бойынша  –  6:1,09=5,5  ц/га 

және  калий  бойынша  –  144:1,75=82,2  ц/га  өнім  деңгейіне  ие  боламыз. 

Минимум  заңына  сәйкес  осы  жағдайда  өнім  деңгейі  5,5  ц/га  болуы 

мүмкін. 



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   144   145   146   147   148   149   150   151   ...   490




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет