Топырақтан  және  тыңайтқыштан  сіңімді  қоректік  заттарды

Көптеген  зерттеу 

жұмыстарының  нәтижесінде  өсімдіктер  топырақтағы  сіңімді  қоректік 

заттарды орта есеппен жылына  – фосфорды 5-10%,  калийді 10-12%, ал 

жеңіл еритін азотты 20-25%  пайдаланатындығы дәлелденген. Ылғалмен 

жоғары  қамтамасыз  етілгенде  және  суармалы  жағдайда  топырақтан  да, 

тыңайтқыштан  да  қоректік  заттарды  пайдалану  коэффиценті  жоғары 

болады.  

Қоректік  заттардың  шығындалуын  нақты  анықтау  үшін,  нақты  бір 

аймақта,  шаруашылықтарда,  топырақта,  белгілі  бір  дақыл  түріне 

танаптық тәжірибелер жүргізу қажет. 

 

Шаруашылық 

және 

тәжірибелерде 

өсімдіктермен,  топырақ  пен  тыңайтқыштан  NPK-ны  пайдалану 

коэффицентін  анықтау  үшін,  белгілі  бір  дақыл  учаскесінде  өніммен 

бірге  қоректік  заттардың  шығарылуын  есептеп  шығарып,  тыңайтқыш 

енгізіп және енгізбеу арқылы табуға болады.  

Есептеу,  жоғарыда  келтірілген  тепе-теңдік  теңдеуінен  шығарылған 

формуламен жүргізіледі:  

,

100

*

1



100

*

1



 мұнда: 

п

 – топырақтан қоректік элементті пайдалану коэффициенті, %; 

1 

* У – тыңайтқыш енгізілген  учаскеден алынған өніммен қоректік 

     П

*  К

  –  топырақтағы  қоректік  заттың  мөлшері  (картограмма 

көрсеткішін 30-ға көбейткенде), кг/га; 

     К

 – тыңайтқыштан қоректік затты пайдалану коэффициенті, %; 

     В

1

  *  У  –  қосымша  өніммен  шығындалған  қоректік  зат,  мұнда  У  – 

мөлшерін есептегенде), кг/га; 

Д – тыңайтқыштармен енгізілген қоректік элементтің әсер етуші зат 

мөлшері, кг/га. 

өніммен  шығарылған  қоректік  заттар  элементінің  (кг/га)  топырақтың 

 

150 

жыртынды қабатындағы сіңімді қоректік зат мөлшеріне (кг/га) қатынасын 

көрсетеді және ол пайызбен белгіленеді. 

Тыңайтқыштардан  қоректік  заттарды  шығындау  коэффициенті 

(Ку)

  –  енгізілген  әсер  етуші  зат  мөлшеріндегі  тыңайтқыштан  (кг/га) 

қосымша өнімнен шығарылған қоректік элемент (кг/га) қатынасы және ол 

пайызбен көрсетіледі. 

Анықтамалық  әдебиеттерден  жекелеген  шаруашылық,  танап  және 

дақылдар  үшін  дайын  рецепт  алу  мүмкін  емес,  жоғарыдағы  аталған 

есептеулер  қоректік  заттарды  шығындау  коэффициенттерін  нақтылауға 

мүмкіндік береді және осыған негіздей отырып шаруашылық жағдайында 

нақтырақ тыңайтқыш мөлшерін анықтауға болады. 

жүктеу/скачать 12,59 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: