Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі Әрінов Қ. К., Мұсынов Қ. М., Апушев А.Қ
жүктеу/скачать 12,59 Mb. Pdf көрінісі
|
index (15)
- Бұл бет үшін навигация:
- Вегетациялық тәжірибе
| зерттеу тәсілдері бар:
-
– өсіру технологиясы шараларының (элементтерінің) іссаналық маңызын салыстырмалы бағалауға бағытталған: топырақ өңдеу, тыңайтқыштар енгізу, алғы дақылды бағалау, себу мерзімі, себу мөлшері ж.б. (тәжірибелер -бір, -екі, -көп факторлы болуы мүмкін). Бұл өсімдік шаруашылығындағы негізгі зерттеу тәсілі. - Танаптық тәжірибенің түршелері: лабораториялық (шағын алаңдарда) және өндірістік (үлкен алқаптарда) тәжірибелер. -
Вегетациялық тәжірибе – биологиялық, физиологиялық, агрохи-миялық және
көптеген басқа
мәселелерді зерттеуге қолданылады. Танаптық және вегетациялық тәжірибелердің нәтижелерін түсіндіру және бағалау үшін жиі түрде топырақтың құнарлылық дәрежесі мен ылғалдылығы, өнімділіктің құрылымы мен алынатын өнімнің сапасы жөнінде мағлұмат болу керек. Мұндай жағдайларда қосымша бақылаулар жүргізеді және әртүрлі зертханалық зерттеулер қолданылады. Танаптық (екпе) дақылдар өсімдіктеріне көптеген ботаникалық тұқымдастарға жататын 90-ға таяу түрлер жатады, бұл түрлердің әрқайсысы, тіпті жекелеген сорттары өздерінің морфологиялық, биологиялық, шаруашылық белгілерімен және өсіру шаралармен ажыратылады. Оқып-үйренуге ыңғайлы болуы үшін танаптық дақылдардың алуан түрлерін барынша ортақ белгілерін ескеріп топтарға бөлу үрдісі қалыптасқан (Кесте 2).
29
Кесте 2. Танаптық дақылдарды өсірілген өнімді пайдалану сипатына байланысты топтау
Өсірілген өнімді пайдалану сипатына қарай дақылдар топтары Биологиялық топтау Танаптық дақыл 1 2 3 1. Дәнді дақылдар 1. Дәнді астық дақылдары (жаздық және күздік) Бидай, қара бидай, арпа, сұлы 2. Жаздық астық және басқа тұқымдас өсімдіктер Жүгері, тары, шәй жүгері, күріш, қарақұмық 3. Дәнді бұршақ дақыл- дары Асбұршақ, атбас бұршақ,
жасымық, ноғатық, ноқат, ба- дана, майбұршақ, бөрібұршақ т.б. 2. Тамыржемістер, түйнекжемістер, бақшалық дақылдар, мал азықтық қырыққабат (орамжапырақ) 4. Тамыржемістер Қант қызылшасы, мал азықтық қызылша
5. Түйнекжемістер Картоп, жер алмұрты 6. Мал азықтық қырық- қабат (орамжапырақ) Мал азықтық қырыққабат, кольраби 7. Бақшалық дақылдар Қарбыз, қауын, асқабақ 3. Мал азықтық дақылдар 8. Көпжылдық бұршақ тұқымдас шөптер Беде, жоңышқа, эспарцет т.б. 9. Көпжылдық астық тұ- қымдас шөптер Еркекшөп, қылтықсыз арпа- бас, шалғындық түлкіқұйрық т.б.
10. Біржылдық бұршақ тұ- қымдас шөптер Сиыржоңышқа, сераделла, шалғындық беде т.б.
11. Біржылдық астық тұ- қымдас шөптер Судан шөбі, итқонақ, қонақ тары
азықтық өсімдіктер
Сосновский аюбалдырғаны, Вейрих
тараны, шығыс
козлятнигі (ешкішөбі) т.б. 13. Біржылдық жаңа мал- азықтық өсімдіктер
Мальва, майлы шомыр 4. Майлы және эфирмайлы дақылдар 14. Майлы дақылдар Күнбағыс, мақсары, қыша, рапс, арыш, майкене, күнжіт, майлы зығыр, жер жаңғағы, перилла, ляллеманция 15 Эфирмайлы дақылдар Кориандр, анис,
тмин, бұрышты жалбыз, мускатты шалфей 5. Талшықты (тоқыма) дақылдары 16. Талшықтары тұқымын- да түзілетін дақыл Мақта өсімдігі (қауаша) 17. Талшықтары сабағында Зығыр, қарақұрай, кендіршөп
30
түзілетін дақылдар 6. Темекі, қара темекі 18. Есірткілі дақылдар Темекі, қара темекі
жүктеу/скачать 12,59 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|