Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі Әрінов Қ. К., Мұсынов Қ. М., Апушев А.Қ

 

37 

мүлде  жоғалтады,  іріленіп  жылтырланады,  тырнақпен  жеңіл  кесіледі. 

Бұл  сатыда  негізінен  қоректік  заттардың  қозғалуы  аяқталады  (толық 

пісуден  95  –  98%).  Балауызданып пісудің  ортасында  дән  әлі  тырнақпен 

кесіледі, эндосперм ақ, ұнды немесе жылтыр. Бұл кезеңде тұқымда пісу 

үрдісі  аяқталады,  тұқымдық  егістіктерді  дестеге  шабуға  болады. 

Балауызданып пісудің соңында дән тырнақпен кесілмейді, бірақ оның ізі 

қалады, ылғалдылығы 20 – 25%-ға дейін төмендейді де көлемі мен  түсі 

толық  пісу  кезеңіндегі  сияқты  болады.  Тұқымдық  алқаптарды  осы 

кезеңде  шапқан  дұрыс.  Қазақстан  Республикасының  «А.  И.  Бараев 

атындағы  астық  шаруашылығы  ғылыми  -  өндірістік  орталығы»  РММ  – 

нің деректеріне қарағанда бидай тұқымының өнімі осы кезеңде орғанда, 

дән  ірілігінің  есебінен  жоғары  болады:  балауызданып  пісудің  басында 

бидайдың 1000 дәнінің массасы – 32 г, соңында – 35,2г болады; сонымен 

қатар  балауызданып  пісудің  соңында  орғанда  өсімдіктер  дестеде  аз 

уақыт  жатады  (3  –  4  тәулік),  мұның  өзі  тұқым  сапасына  жақсы  әсер 

етеді, өйткені қосалқы ылғалдану мүмкіндігі азаяды. 

жүктеу/скачать 12,59 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: