4
жаңа құндылық бағдарының
қалыптасуына ықпал етеді, баланың әлеуметтік
дамуын ынталандырады.
Құндылықтар балалар мен жасөспірімдердің ұйымдарында балаларды
тәрбиелеу мен әлеуметтендірудің мәні болып табылады. Осының өзі баланы
әрекет арқылы қабылдауға және әрекетті бағалауға, адамгершілік тұрғысынан,
қоғамдық мақұлданған бағытта бастамашылдыққа және қолдай білуге үйретеді.
Осылайша тәрбие тұлғааралық өзіндік бағалау әрекеті ретінде баланың
құндылықты дамуын қамтамасыз етеді,
қоғамдық, мәдени, экологиялық,
өндірістік және басқа да міндеттердің шешіміне қатысу арқылы әлеуметтендіру
оларға алғашқы әлеуметтік-адамгершілік тәжірибесін иеленуге ықпал етеді.
Балалар мен жасөспірімдер ұйымдарының артықшылықтарына келесілерді
жатқызуға болады:
-
көшбасшылықтың тәжірибелік дағдыларын қалыптастыруға ықпал ететін
жағдайлардың жасалуы;
-
түрлі шараларда құрдастарымен өзара әрекеттесудің оң тәжірибесін
алудың бірегей мүмкіндіктері ұсынылады;
-
әрекеттердің стандартталуы жоқ қатаң бағалау жүйесі, бұл өз кезегінде
жас ұландардың заманауи қызығушылықтарын шығармашылық тұрғыда іске
асыруға және олардың командаға бірігуіне ықпал етеді.
Балалар мен жасөспірімдер қозғалысының ғасырлық тарихы бар десек те
болады, бұрынырақ бұл іспен көп жағдайда скаутизмнің, пионерлік
ұжымдардың тәжірибелерін талдап отыратын
педагогикалық ғылым
айналысқан.
Бүгінде зерделеудің нысаны өзгерді: балалардың бір ғана бұқаралық
саяси ұйымының орнына балалар мен жасөспірімдердің әрекетшіл қозғалысы
пайда болды. Бұл жағдай балалар мен жасөспірімдердің заманауи
ұйымдарының тәжірибелік әрекеттерін талдауға арналған жаңа форматтағы
зерттеулердің туындауына себеп болды. Атап айтқанда Е.А. Дмитриенко, М.К.
Құрсабаев, А.Н. Тесленко, Д.В. Лепешев, А.К. Жұмашев, Л.В. Алиева, А.В.
Волохов және тағы басқалардың зерттеулері.
Балалар қозғалысының жаңа
моделіндегі моральдық-этикалық басымдықта гуманистік идеалдардың: ұлттық
дәстүрдің, патриотизмнің, толеранттылықтың, ынтымақтастықтың, сондай-ақ
өз іс-әрекетіне дербес жауапкершілікте болу қағидалары анықталған.
Елбасы Н.Ә.Назарбаевтың қазақстандықтардың алдына қойған «Мәңгілік
ел» ұлттық идеясын іске асыру міндеттері, «Назарбаев Зияткерлік мектептері»
дербес білім беру ұйымдары тәжірибесінің таратылуы, мектепте білім берудің
12 жылдық моделіне көшу аясында жүзеге асырылып жатқан орта білім
мазмұнының жүйелі түрде жаңаруы «Жас Ұлан»
балалар мен
жасөспірімдердің бірыңғай ұйымы» республикалық қоғамдық бірлестіктің
5
әрекетін ұйымдастыру бойынша әдістемелік ұсынымдарды әзірлеу
қажеттілігін айқындап берді.
Ұсынымдардың мақсаты – балалар қозғалысының ұйымдастырушылары
мен жетекшілерінің инновациялық және шығармашылық әлеуеттерін дамытуда
жас ұрпақты белсендендірудің жаңа жүйесі ретінде балалар мен жасөспірімдер
ұйымдарының әрекеттеріне қатысты ұғымды кеңейту және тереңдету.
Достарыңызбен бөлісу: