5
Мазмұны
МАЗМҰНЫ
Алғы сөз
6
Кіріспе
7
Қазақстан: тарих, саясат,
қоғам
9
Елдегі діни қауымдастық
12
Халықаралық құқықтық шектеулер
17
Діни
сенім бостандығы
19
Конституциялық негіздер
19
Діни сенім бостандығының бұзылуы
20
• Қазақстан Республикасының 2011 жылғы «Діни қызмет
және діни бірлестіктер туралы»
жаңа заңы
20
• Сот процестері
22
• Мемлекет
араласуының басқа мысалдары
23
• Партияларға тыйым салу
24
•
Діни білім алу
24
• Мешіт пен шіркеудің құрылысы
25
•
Діни радикалдану
27
• Қоғамдық діни нышандарды қабылдауы
29
Диалог жүргізу үшін
қажетті әлеует
30
Қорытынды
33
Қосымша
35
6
Қазақстандағы
діни сенім бостандығы туралы
АЛҒЫ СӨЗ
2019 жылдың соңы мен 2020 жылдың басында missio халықаралық като-
ликтік миссионерлік коғамы, Германия католиктерінің Орталық және
Шығыс Европа халықтарымен ынтымақтастық акциясымен (Renovabis
e.V) бірлесіп, Германияда Қазақстандағы діни сенім бостандығы туралы
баяндамамды жариялады.
Бұл баяндамамда Қазақстандағы діни бірлестіктердің даму тарихы, елдегі
мемлекет пен діни бірлестіктердің қазіргі кездегі қарым- қатынасы, сон-
дай-ақ мемлекет тарапынан қолданылатын шектеулердің діни сенім
бостандығын шектеудің деңгейіне ықпалы туралы мәселе талданды.
Баяндаманы неміс оқырмандары әр түрлі қабылдады: мысалы, кейбір
неміс діни қауымдары Қазақстан мемлекетінің іс-әрекетін сынға алды,
ал саясатшылар қауіпсіздік мәселелері жөніндегі шектеулердің, көбінесе
мұсылмандық ұстанымдағы діни бірлестіктерге қатысты шектеулердің
қажеттілігімен келісетінін көрсетті. Яғни, көзқарастардың әртүрлілігіне
байланысты, Қазақстан мемлекетінің саясаты не өте дұрыс, немесе тым
қатаң деп қабылданды.
Осыған байланысты, баяндаманы және түрлі пікірталастардың өзегі болып
отырған негізгі гысан, яғни Қазақстан халқымен талқылауға жеткілікті
себеп бар деп есептейміз.
Сол себепті де, баяндаманы орыс және қазақ тілдеріне аудару туралы
шешім қабылдадым. Негізгі зерттеуден бөлек, қосымшада сұхбаттар да
берілді, олар осы зерттеудің маңызды бөлігі болды.
Баяндаманы Қазақстандағы діни сенім бостандығының жайын талқылау-
дың бастамасы деп қабылдауларыңызға болады. оң көзқарастармен
қатар, қарсы пікірлерге де жол ашық. Қызығушылықпен оқуларыңызға
тілектеспін.
Томас Хельм,
Қазақстандағы Конрад Аденауэр атындағы Қордың директоры
9
Қазақстан: тарих, саясат, қоғам
Достарыңызбен бөлісу: