Реноваскулалық немесе бҥйрек-қан тамырлық гипертензия

535
сақинамен тарылтқанда, екінші бҥйректе склероз дамып, 
артериалық 
гипертензия 
дамитынын 
кӛрсетті. 
Бҧл 
гипертензияның даму патогенезінде бҥйрекке қан аз келуінен 
ренин-ангиотензин-әлдостерон жҥйесі әсерленуінің маңызы 
ӛте зор. Бҥйрек ишемиясы кезінде нефрон шумақтарының 
жанындағы жасушаларда ренин ӛндірілуі кӛбейеді. Ол 
ангиотензин-I-ді 
ангиотензин-II 
айналдырып, 
қан 
тамырларының қатты жиырылуын туындатады. Ангиотензин-II 
ангиотензин-III айналып, әлдостерон ӛндірілуін арттырады. 
Әлдостерон қанда натрий иондарын кӛбейтеді. Na
+
тамыр 
жиырылтқыш 
заттарға 
қан 
тамырларының 
сезімталдығын 
кӛтереді және антидиурездік гормон ӛндірілуін арттырады. 
Антидиурездік гормон айналымдағы қан кӛлемін кӛбейтеді.
Сайып келгенде, реноваскулалық гипертензия: 
● қан тамырларының жиырылуынан; 
● айналымдағы қан кӛлемінің кӛбеюінен - дамиды. 
Эндокриндік 
артериялық 
гипертензиялар. 
Кӛптеген 
эндокриндік аурулар кездерінде артериялық гипертензия 
дамиды. Мәселен, алдыңғы гипофиздің ӛспелері кездерінде 
дамитын Иценко-Кушинг ауруы, бҥйрек ҥсті бездерінің сыртқы 
қабатының ӛспелері - әлдостеронома немесе Иценко-Кушинг 
синдромы, олардың милық қабатының ӛспесі феохромоцитома, 
диффуздық уытты зоб т. б. аурулар артериялық қан қысымының 
кӛтерілуімен қабаттасады.
Иценко-Кушинг ауруы мен синдромы
кездерінде артериалық 
қысымның кӛтерілуі глюкокортикоидтық гормондардың артық 
ӛндірілуінен (0-5%) дамиды. Олардың әсер ету жолдарын 
эссенциалық гипертензиядан қараңыз. 
Феохромоцитома
кезінде 
катехоламиндердің 
артық 
ӛндірілуінен 
артериалық 
гипертензия 
(0-1%) 
дамиды. 
Симпатикалық тҥйіндердің ӛспелерінде норадреналин басым 
ӛндіріледі. Ол қан тамырларын жиырады. Содан шеткері 
тамырлардың қан ағуына жалпы кедергілік қасиеті артады. 
Сонымен қатар бҥйректе ишемия дамып, ренин-ангиотензин-
әлдостерон жҥйесі әсерленуі болады. Осылардың нәтижесінде 
артериалық қысым кӛтеріледі. 
Бҥйрек ҥсті бездерінің милық қабатының ӛспелерінде 
адреналин басым ӛндіріледі. Ол жҥрек жиырылу кҥші мен 
жиілігін арттырып, минӛттік қан кӛлемін кӛбейтеді. Осыдан 
артериалық қысым жоғарлайды. 
Әлдостеронома 
кезінде бҥйрек ӛзекшелерінде натрийдің 
кері қанға сіңірілуі кӛбейіп, гипернатриемия дамиды. Оның 
артериалық гипертензия дамуына әкелетін жолдарын жоғарыдан 
қараңыз. 
Уытты зоб
кезінде тироксин мен трииойдтирониннің кӛп 
ӛндірілуінен жҥректің жиырылу кҥші мен жиілігі артады, 

536
қанның минӛттік кӛлемі кӛбейеді. Содан артериалық қысым 
кӛтеріледі. Бҧл кезде диастолалық қысым ӛзгермей-ақ, 
негізінен систолалық қысым кӛтеріледі. 
Адамның жасының ҧлғаюына байланысты жыныстық бездердің 
атқаратын қызметтері тӛмендеуінен бҥйрек ҥсті бездері 
сыртқы қабатының қызметі кӛтерілуі артериялық гипертензия 
дамуына қолайлы жағдай туындатады. 
Сонымен 
бірге, 
сирек 
кездесетін 
әйгіленімдік 
артериялық 
гипертензияларға 
неврогендік 
(мидың 
бҥліністерінде: энцефалит, ишемия, жарақат, мида ӛспе 
ӛсуі, 
миға 
қан 
қҥйылу 
т. 
с. 
с. 
кездерінде), 

жүктеу/скачать 6,76 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: