Патофизиология пәні, мақсаты мен міндеттері және оларға жету
Гендік құрылымдарының бұзылыстары
жүктеу/скачать 6,36 Mb. Pdf көрінісі
|
Патофизиология учебник (1)
- Бұл бет үшін навигация:
- Жасуша қызметтері реттелулерінің бұзылыстары.
| Гендік құрылымдарының бұзылыстары.
ДНК молекуласының құрылымы бұзылуы немесе оның ыдырап кетуі жасуша тіршілігінің жоғалуына жиі әкеледі. Оның бүліністері мына себептерден болуы ықтимал: ● ДНК молекуласына өте күшті иондағыш сәулелер, бос радикалдар, майлардың гидроасқын тотықтары т.б. әсер етулерінен оның құрамбөлшектері бүлінеді; ● нуклеаза ферменттері қатты әсерленіп кеткенде ДНК ыдырайды; ● белсенділігі қатты көтерілген трансфераза ферменттерінің әсерлерінен нуклеотидтердің арасындағы байланыстар үзіліп, ДНК молекуласын ыдыратады. Осыдан: ♣ гендердің мутациясы; ♣ дерттік гендердің (мәселен, онкогендердің, апоптоздық гендердің) әсіреленіп кетуі; ♣ тіршілікке маңызды (мәселен, ферменттердің түзілуін қадағалайтын) гендердің белсенділігі төмендеп кетуі; ♣ геномға бөтен текті ДНК (мәселен, вирустың ДНК-сы) еніп кетуі (трансфекция); ♣ бүлінген ДНК молекуласының қалпына келуі бұзылуы – тектік ақпараттың бұзылыстарына әкеледі. Бұндай өзгерістер сау жасушаның өспе жасушасына айналуында маңызды орын алады. Жасуша қызметтері реттелулерінің бұзылыстары. Тін жасушалары жүйкелік-эндокриндік, паракриндік және аутокриндік жолдармен реттелінеді. Осыған байланысты ағза мен тіннің жүйкеленуі бұзылғанда жасушаларда дистрофия дамып, мүшенің семіп қалуы болады. Ішке сөлденістік бездердің гормондарының тым артып кетуінен немесе олардың 322 болмауынан жасушалардың дамуы, жетілуі және нақтылануы бұзылады. Паракриндік реттелу – деп көршілес орналасқан жасушалардың әртүрлі гормондық заттар, цитокиндер, өсу факторларын т.б. кесек молекулалар бөліп шығарып, нысана жасушалардың өсіп-өнуін, жетілуі мен нақтылануын, өзіне тән міндеттемелерін атқаруын реттеуді айтады. Жасуша мембраналарындағы оларды қабылдайтын рецепторлардың бұзылыстарынан паракриндік реттелу өзгереді. Аутокриндік реттелу қатерлі өспе жасушаларына тән құбылыс. Өспе жасушалары жоғарыда келтірілген реттелу жолдарына бағынбай өзбеттерінше өзін-өзі реттеп өседі (Өспе өсуін қараңыз). жүктеу/скачать 6,36 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|