Пiкiр жазғандар: E. Омар – профессор, педагогика ғылымдарының докторы Ш. Оразов
Бастауыш мектеп оқушыларын тәрбиелеуде
жүктеу/скачать 2,01 Mb. Pdf көрінісі
|
Bastauysh mektep pedagogikasy Babaev
| Бастауыш мектеп оқушыларын тәрбиелеуде
жеке-дара ерекшелiктердi ескеру Бала дамуында жалпы және ерекше құбылыстар ажы- ралады. Жалпы құбылыс белгiлi жастағы барша балаларға тән, ал ерекшесi жеке балада көрiнедi. Ерекше қасиет-сапа- лар даралықты танытады. Даралық бiр нақты баланы басқа балалардан ажырататын интеллектуалды, ерiк, моральдық, әлеуметтiк және басқа да бiтiстердің бiрлiгiмен сипатталады. Табиғат адам тегiне үлкен жомарттық көрсеткен: жер бетiнде екi бiрдей ұқсас адам болмаған және болуы да мүмкін емес. Әрбiр бала өз даралығында жалғыз да қайталанбас. Даралық нақты ерекшелiктерде (өзгешелiктерде) көрiнедi. Олардың шығу негiзi - әр баланың өз даму жолының болуынан, жоғары жүйке iс-әрекетiнің типологиялық бiрегейлiгiнен. Осылардың салдарынан баланың сапа-қасиеттерiнде өзiндiк белгiлер таңба басады. Даралық түйсiкте, қабылдауда, ойлауда, есте, қиялда, қызығуларда, бейiмдiлiкте, қабiлеттерде, темпераментте, мiнезде, яғни адамның барша психикалық болмысында байқалады. Даралық ерекшелiктерi тұлғаның дамуына ықпал жасайды, барлық сапалардың белгiлi күйге келуi, негiзiнен, осы психикалық өзгешелiктерден. Оқу мен тәрбиеде балалардың даралық ерекшелiктерiн ескеру қажет пе? Әлбетте, “ия” деп жауап бересiз. Бiрақ, бұлай болмайды. Мамандар арасында бұл тақырыпта көп пiкiр таласы өрбiген. Бiр көзқарастар – жалпы мектеп даралықты ескере алмайды, тiптi ескерудің қажетi де жоқ, әр балаға өз алдына мектептің икемдесуi мүмкін емес. Барша балаға мұғалiм бiрдей қатынас жасаса, жетiп жатыр. Ұқыпты мен ерiншек, дарынды мен қабiлетсiз, әуесқой және ештеңемен 82 қызықпайтын балалардың оқуы мен тәрбиесiнде қандай да айырмашылықтың қажетi жоқ. Бастауыш мектептi бiтiрген адам жалпы, баршаға бiрдей бiлiмдiлiк және тәрбиелiлiк стандартымен сипатталады. Бұл тұрғыдан Гегельдің мына пiкiрi өте дәлелдi: “Адамдардың өзiндiк ерекшелiктерiн аса жоғары бағалаудың қажетi жоқ. Керiсiнше, ұстаз әр оқушының даралығын мұқият зерттеуi қажет, оған икемдесiп дамытуы керек деген пiкiр бос сөз, оның ешқандай негiздемесi жоқ. Мұндай қызметке тәрбиешiнің уақыты да жетпейдi. Ерекшелiк отбасында қабылдануы мүмкін, ал мектепте өмiр белгiлi ережеге, жалпыға бiрдей тәртiпке сәйкестендiрiледi. Бұл жерде балаларды өз даралығынан ажыратып, жалпы талаптарды орындауды үйренуге, жалпы бiлiм нәтижесiн игеруге бағыттау қажет. Осылайша баланың жандүниесiн қайта құру – тәрбиенің мән-мағынасы”. Жаңаланған педагогика бұл мәселе бойынша басқаша бағыттан ой сараптайды: тәрбие балалардың даралық ерек- шелiгiн ескеруi және оларды пайдалануы қажет. Педагогиканың маңызды принциптерiнің бiрi ретiнде жүктеу/скачать 2,01 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|