Пікіржазған химия ғылымдарының докторы, профессор С. М. Тәжібаева
жүктеу/скачать 3,1 Mb. Pdf көрінісі
|
| Синтетикалықжуғышқұралдардыңхимиялықтехнологиясы
8 үшін 30-60 о С тем пе ра ту ра лар да жуу ке рек. Жүн нен, жі бек тен жа- сал ған жә не жа сан ды, син те ти ка лық ма та лар дың бе рік ті гі сіл ті- лі ор та да тө мен дейді. Ал кір са бын өзі нің хи миялық та би ға ты на қа рай жо ға ры тем пе ра ту ра лар мен сіл ті лік те жақ сы жу ғыш қа- бі лет ті лік көр се те ді. Со ны мен қа тар са бын маг ний мен каль ций ка ти он да ры мен су да ері мейт ін тұз дар тү зіп, ма та тал шық та ры на ад со рб цияла на ды. Нә ти же сін де көп рет жу ған нан кейін жа сан ды ма та лар дан ті гіл ген зат тар өзі нің жар қы лын, жұм сақ ты ғын жо- ғал тып, сұр ғылт не ме се сар ғылт түс ке ие бо ла ды жә не олар дың күл ді лі гі ар тып, ги гиена лық қа сиет те рі на шар лайды. Қа зір гі за ман да хи мия мен биоло гияның же тіс тік те рі көп те ген дақ тар ды жақ сы ке ті ре тін син те ти ка лық жу ғыш құ рал дар ды өн- ді ру ге мүм кін дік бер ді. То қы ма бұй ым дар ды жууға ар нал ған СЖҚ әлем дік өн ді рі сі нің да муы тех ни ка лық, эко но ми ка лық жә не эко ло гиялық фак тор лар- мен анық та ла ды. Мы са лы, тө мен тем пе ра ту ра да кір лер ді жақ сы ке ті ре тін син те ти ка лық жу ғыш құ рал дар ды қол да ну эко но ми ка- лық тиім ді бо лып та бы ла ды. Се бе бі тем пе ра ту ра ның тө мен деуі энер гия ның шы ғы нын азайтады, бі рақ жу ғыш құ рал дың ері гіш- ті гі азай ып, жу ғыш жә не ағарт қыш қа бі лет те рі на шар лайтынын ес ке ру қа жет. Жуу, та зар ту про цес те рі нің не гіз гі тү сі нік те рі мен анық та ма- ла рын қа рас ты рай ық. Кір жуу мен та зар ту ұғым да ры тұр мыс та бір ма ғы на да қол да- ны ла ды. Бі рақ та зар ту кір жууға қа ра ған да жал пы ұғым бо лып та бы ла ды. Та зар ту (та за лау) тер ми ні бір-бі рі мен әл сіз фи зи ка лық бай ла- ныс қан кем де ген де екі зат тың ажы ра ту ын (бө лі нуін) біл ді ре ді. Яғ ни бір зат бө лі ніп алын ған нан кейін, екін ші сі та за бо лып қа ла- ды. Та за лау де ге ні міз жыл тыр бет тен жу ғыш құ рал дың кө ме гі мен не ме се бұ дыр бет тен (мы са лы, ма та дан) ор га ни ка лық еріт кіш тің кө ме гі мен жою бо лып та бы ла ды. Та за лауға жуу (смы ва ние) жә не кір жуу (стир ка) ұғым да ры кі ре ді. Жуу де ге ні міз су ері тін ді ле рі- мен жыл тыр бет тер ді та за лау. Кір жуу де ге ні міз – ері тін ді лер дің кө ме гі мен бұ дыр бет тер ді лас тан та за лау. Тұр мыс та « жуу», «та- за лау», «кір жуу» ұғым да ры ның ара сын да айыр ма шы лық жоқ. Та за лау про цес те рі не қа тыс та тын дар – та зар ты ла тын ма те ри- ал, жу ғыш не ме се та за рт қыш құ рал. Та за ла на тын ма те ри ал де- ге ні міз – лас тан ған (кір ле ген) ны сан; әдет те бет те рі бұ дыр жә не Кіріспе 9 жыл тыр бо ла тын ны сан дар ды бө ле ді. Жыл тыр ға қа ра ған да бұ- дыр бет тер ге лас тар күш ті рек жа бы са ды, осын дай ма те ри ал дар ға то қы ма тал шық та ры, адам ша шы мен те рі сі, қа ғаз жә не т.б. жа та- ды. То қы ма тал шық та ры өза ра та за цел лю ло за лық (мақ та, зы ғыр, кен дір), жа сан ды (цел лю ло за, ацет та ты жі бек жә не т.б.), ақуыз- дық (та би ғи жі бек, жүн), син те ти ка лық (най лон, пер лон, ор лон, дак рон жә не т.б.) деп бө лі не ді. Адам ша шы мен те рі сі бет тің та би ға ты бой ын ша жыл тыр бет- тер ге жа қын бол ға ны мен, олар ды «та за ла май ды – «жуады». Бе ті жыл тыр ма те ри ал дар ды та за лау оңайы рақ. Олар ды та за- лайт ын құ рал дар ға қой ыла тын та лап тар дың кө ле мі әр түр лі, се- бе бі мұн дай бет тер де гі лас тың си па ты мен фи зи ка-хи миялық қа- сиет те рін тә жі ри бе лік жол мен анық тау ға бо ла ды. Шы ны (ыдыс, те ре зе әй нек те рі, айна), қыш (из ра зец, эмаль), ме тал дар (бо лат, мыс, алю ми ний, ни кель, хром жә не т.б.), ағаш (жи һаз, құ ры лыс ағаш та ры), лак тан ған жә не жа бу лар мен қор ғал ған (лак, жа сан ды шай ыр, бояу лар) ны сан дар бе ті жыл тыр ма те ри ал дар ға жа та ды. Та за лау, жуу про цес те рін де гі ма ңыз ды ұғым ның та ғы бі реуі – лас, ла стану, кір. Тек на ғыз кір жууда ға на ла стану ту ра лы айту орын ды. Лас жә не та за ла на тын ны сан ның аг ре гат тық күйі бой ын ша то ғыз ық- ти мал ком би на ция жа сауға бо ла ды: жүктеу/скачать 3,1 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|