ПОӘК 042-18. 22. 1/03-2013 2013 ж. № басылым
жүктеу/скачать 6,48 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Сусарлардың халық шаруашылығында маңызы зор.
- Сусар және күзен туысы – MUSTELA LINNAEUS
Адаптация және жоғарғы экологиялық бейімділік сусар тұқымдасынан барлық ландшафта- тундырадан шөлге дейін және тау етегінен, альпі жайылымдарына дейін. Олар Австрияда, тынық мұхитының онтүстік бөлігінде және Факленд аралдарында. Сусарлардың халық шаруашылығында маңызы зор. Олар жун өндірісінде бағаланады. Бұл тұқымдастың көп түрлері зиянды кеміргіштерді, зиянкестер мен олардың личинкаларын жоюшы болып саналады. Тұқымдастың жүйеленуі әлі анықталмаған. Тұқымдаста 24 туыс, оның 64 түрі бар, олардың 8 туысы және 18 түрі ТМД фаунасына бейімделген қазақстанда 6 туыс және 14 кездеседі. Сусар және күзен туысы – MUSTELA LINNAEUS 
Бұл туысқа ең кіші және орташа көлемді жануарлар кіреді. Денесі өте жіңішке, майысқан аяқтары қысқа, кейбір түрлерінде бармақ арасын қосатын жарғақшалары жақсы көрінеді құйрығы дененің жартысына жетеді. Түкті жамылғысы айтарлықтай қысқа. Түсі бір түсті немесе 2 түсті болады, бұл кезде қыс мезгілінде жүн түсі ағарады. Бас сүйегі рі емес, сәйкесінше ұзыншақ мұрны қысқа. Туыс өкілдері жерде тіршілік етеді. Қоректенуіне қарай жыртқыштар. Солтустік жарты шарда Африканың Солтустік , Онтүстік бөлігінде, Солтүстік Үндістнан, Малай архипелагында және онтустік американың Солтүстік бөлігінде таралған. Туыстын жүйеленуі анықталмаған. 13 түрге бөлуге болады. Оның 8 түрі ТМД, ал Қазақстан фаунасында 7 түрі кездеседі. Синонимдері: Қазақша атауы Ақкіс жергілікті атауы ақ тышқан 6 айда – гернон. Ақкіс (Mustela erminea)-сусар тұқымдасына жататын жыртқыш аң. Қазақстанның солтүстік орманды-дала аймақтарында, оңтүстік және оңтүстік шығыстағы тауарларында кездеседі. Қоныс таңдамайды. Ол өзен көл бойында, бұталы ағаш арасында, сай салаларда, тау бөктерлерінде жиі ұшырайды. Дене тұрқы 16-30 см, салмағы 120-370 г. Жазда арқасы ақ түсті болса, қыста денесінің жүні аппақ келеді. Өзіне ұқсас ақ қалақтан айырмашылығы-құйрығының ұшы қара. Ақкіс негізінен, тоқалтістерімен, сутышқандарымен, бақа кесіртке, балықтармен, кемірушілермен және сондай-ақ ұсақ жәндіктермен қоректенеді. Азығын аулауға көбіне түнде шығады. Ақпан-мамырда ұйығып, 9 айдан соң 8-9 күшік туады. Ақкіс жылына екі рет: көктем мен күзде түлейді. Терісі бағалы болғандықтан ауланады. Зиянды кеміргіштермен қоректенгендіктен ауыл және орман шаруашылықтарына да едәуір пайдасын тигізеді. 
жүктеу/скачать 6,48 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|