баланы асырап алуға беруге келісім беруге не келісім беруден бас тартуға;
ҚР Азаматтық кодексінің 22-бабының 2-тармағында аталған мәмілелерді қоспағанда, 14 жастан 18 жасқа дейінгі балалардың мәмілелерді жасауына келісім беруге;
сол жасөспірімдерді өз табысына, стипендиясына, өзге де кірістеріне және олар құрған зияткерлік меншік объектілеріне және т. б. кірістерге дербес билік етуге шектеу немесе одан айыру туралы сотқа арыз беруге;
қамқорақы алуға;
жеңілдіктер мен мемлекеттік жәрдемақылар алуға;
заң бойынша мұралануға және т. б.
Ата-ана құқықтарын шектеу.
Сот баланың мүддесін ескере отырып, баланы ата-анадан олады ата-ана құқықтарынан айырмай алу жолымен ата-ана құқықтарын шектеу туралы шешім шығара алады.Егер баланың ата-аналармен қалуы:
Ата-аналарға байланысты емес мән-жайлар бойынша бала үшін қауіпті болса;
Олардың мінез-құлқының салдары бала үшін қауіпті болса,алайда ата-аналарды ата-ана құқықтарынан айыру үшін жетклікті негздер анықталмаған болса, ата-ана құқықтарын шектеуге жол бері леді.
Егер ата-аналар өз мінез құлқын өзгертпесе, қорғаншы және қамқоршы орган ата-ана құқықтарын шектеу туралысот шешімі шыққаннан кейін алты ай өткен соң оларды ата-ана құқықтарынан айыру туралы талап қоюға міндетті.Баланың мүдделеріне сәйкес қорғаншы және қамқоршы орган осы мерзімаяқталғанға дейіната-аналарды ата-ана құқықтарынан айыру туралы талап қоюға құқылы .Аата-ана құқықтарын шектеу туралы талапты баланың жақын туыстары, кәмелетке томаған балалардың құқықтарын қорғау міндеті заңмен жүктелген орган дар мен мекемелер , мектепке дейінгі мекемелер, жалпы білім беретін және басқа джа мекемелер, сондай-ақ прокурор қоя алады.Ата-ана құқықтарын шектеу туралы істер прокурор мен қорғаншы және қамқоршы органның қатысуымен қаралады.Ата-ана құқықтарын шектеу туралы істер қаралған кезде сот ата-аналардан балаға Климент өндіріп алу туралы мәселені шешеуге құқылы.
