Принциптері
жүктеу/скачать 2,61 Mb. Pdf көрінісі
|
Байболтаева-Н.Ә.-Бухгалтерлік-есеп-принциптері
| Шаруашылық процестері
Бухгалтерлік есеп объектілерінің бірі кез келген кәсіпорынның шаруашылық қызметінің негізін құрайтын шаруашылық процесстері. Шаруашылық процессі жекелеген шаруашылық операцияларының жиынтығы болып табылады. Ал, шаруашылық операциялары дегеніміз – кәсіпорынның экономикалық ресурстары (активтері) мен олардың құралу көздерінің (меншікті капитал, міндеттемелер) қозғалысы мен өзгерісінің қарапайым элементі. Мысалы, жабдықтаушылардан материалдар алу, оларды өндіріске пайдалану, еңбек ақы есептеу, дайын өнімді сатып-өткізу және т.б. Кез келген кәсіпорынның шаруашылық қызметі бір-бірімен тығыз байланысты жабдықтау, өнім өндіру, өндірілген өнімдерді (қызметтерді, жұмыстарды), тауарларды сатып-өткізу сияқты шаруашылық процесстерінен тұрады. Жабдықтау процессінде кәсіпорынның өндірістік және шаруашылық қызметін жүзеге асыруға қажетті әр түрлі тауарлы-материалдық құндылықтар сатып алынады. Бұл процесстің есебінің негізгі міндеттері дайындалған тауарлы-материалдық құндылықтардың нақты өзіндік құнын анықтау; барлық жабдықтаушылардың келісім-шарт бойынша міндеттемелерінің орындалуына бақылау жасау. Дайындалған (сатып алынған) материалдарының өзіндік құнын 47 сол материалдардың сатып алу бағасы бойынша бағаланған құны және сатып алуға байланысты шығындар (темір жол тарифтері, тиеу-түсіру жұмыстарының құны және т.б.) құрайды. Өндіріс процессінің нәтижесінде өнім өндіру, қызмет көрсету, жұмыстарды орындау сияқты кәсіпорынның негізгі міндеті орындалады. Өнім өндірумен байланысты барлық шығындар оның өзіндік құнын құрайды. Сатып-өткізу процессінің мәні мынада: кәсіпорын дайындалған өнімді, орындалған жұмыстарды, көретілген қызметтерді басқа кәсіпорындарға өндіріс және сатып-өткізу шығындарының орнын толтыра отырып және бұл кезде белгілі бір мөлшерде табыс ала отырып сатып-өткізеді. Жабдықтау және өндіру процесстерінің кезеңінде есеп (сметалық) және қорытынды есеп беру көрсеткіштерін салыстыру арқылы үнемдеу не болмаса көп жұмсау анықталады, ал сатып-өткізу процессі кезеңінде кәсіпорын қызметінің нәтижесі: табыс (кіріс) немесе зиян анықталады. жүктеу/скачать 2,61 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|