Принциптері
жүктеу/скачать 2,61 Mb. Pdf көрінісі
|
Байболтаева-Н.Ә.-Бухгалтерлік-есеп-принциптері
| Пассивті шот
Дебет Шоттың атауы(номері) Кредит Шаруашылық операцияларының нәтижесінде қалдықтың азаюы С 1 – есепті кезеңнің басындағы (операциялар орындалғанға дейінгі) қалдық Шаруашылық операцияларының нәтижесінде қалдықтың көбеюі Дебеттік айналым (барлық шаруашылық операцияларының сомасы) Кредиттік айналым (барлық шаруашылық операцияларының сомасы) С 2 – есепті кезеңнің аяғындағы (операциялар орындалғаннан кейінгі) қалдық Сурет 4.3 – Пассивті шотқа жазу 70 Пассивті шоттың кредиті жағында – есеп объектісі бойынша есепті кезеңнің басы мен аяғындағы сальдо және бастапқы сальдоны көбейтетін шаруашылық операцияларының сомалары, ал дебеті жағында – бастапқы сальдоны азайтатын шаруашылық операцияларының сомалары жазылады. Пассивті шоттар бойынша ақырғы сальдо сомасы төмендегі формула арқылы анықталады: С 2 = С 1 + Кт. айналым – Дт. айналым Мысалы: «Ұзақ мерзімді банк несиелерің шотындағы бастапқы сальдо сомасы – 2000000 теңге болды. Есепті кезең ішінде банк несиелерінің қозғалысы бойынша төмендегі операциялар орындалды: 1. Кәсіпорын банктен ұзақ мерзімді несие алды – 3000000 теңге. 2. Ағымдағы банк шотынан банктің ұзақ мерзімді несиесі қайтарылды – 1000000 теңге. Жоғарыдағы мәліметтердің негізінде «Ұзақ мерзімді банк несиелерің шотына жазу тәртібі төмендегідей болады: Дебет Ұзақ мерзімді банк несилері Кредит 2) 1000000 теңге С 1 – 2000000 теңге 1) 3000000 теңге Дебеттік айналым – 1000000 теңге Кредиттік айналым –3000000 теңге С 2 – 4000000 теңге « Ұзақ мерзімді банк несиелерің шоты бойынша ақырғы сальдо сомасы (4000000 теңге) бастапқы сальдо сомасына (2000000 теңге) кредиттік айналым сомасын (3000000 теңге) қосып, одан дебеттік айналым сомасын (1000000 теңге) шегеру арқылы анықталды. Шаруашылық операцияларын пассивті шоттарға жазу кезінде екі жағдай айқындалуы мүмкін. Бірінші жағдай: бастапқы сальдо сомасы мен шоттың кредиті бойынша айналым сомасының қосындысы шоттың дебеті бойынша айналым сомасынан көп болуға тиісті. Мұндай жағдайда жоғарыда келтірілген формула бойынша есепті кезеңнің аяғына сальдо анықталады. Екінші жағдай: бастапқы сальдо сомасы мен кредиттік айналым сомасының қосындысы шоттың дебеті бойынша айналым сомасына тең болады. Мұндай жағдайда шотта есепті кезеңнің аяғына сальдо қалмайды. Есепті кезеңнің аяғында кәсіпорын активтері көрсетілетін активті шоттар және олардың құралу көздері (меншікті капитал, міндеттемелер) көрсетілетін пассивті шоттар бойынша қалдықтар баланстың тиісті бөлімдеріне жазылады. 71 |