Психология

Адам мінезінің белгілі түрде қалыптасуы оның қоршаған 
дүниеге қатынасына байланысты. Бұл қатынастардың мэні адам 
араласып, байланысқа келген өмірлік объекттердің маңызымен 
анықталады:
1. Басқа адамдармен қатынасына қарай (шыншыл-өтірікші, 
әдепті-дөрекі, т. б.).
2. Орындалатын іс қызметіне орай (еңбекқор-еріншек, т. б.).
3. Өз басына болған қатынасына байланысты (сыншыл- 
өзімшіл, т. б.).
4. Заттарға қатынасынан (жомарт ашкөз, ұқыпты-салақ, т. б.).
Аталған қатынастардың бэрінің де мінез түрінің қалыпта-
суында үлкен маңызға ие екені сөзсіз, дегенмен тұракты, нақты 
мінездің орнығуы ең алдымен адамның адаммен, қоғамға ара­
ласып, қатынасу дәрежесіне тәуелді. Ұжымнан тыс тұлғанын 
жолдастық, достық, махаббат, т. б. формаларда көрінетін ізгі 
ниеттерінен бөлек мінез түрі болмайды. Адамдар өзара ұзақ 
қатынасқа келе отырып, бірі екіншісінің мінезіне таңбасын сала- 
ды, осыдан кей адамдар әрекет-қылығында өзара ұқсастыкка 
келеді немесе қарама-қарсы, бірақ бірінің кемшілігін екіншісі 
толықтыратын бітістерді игереді. Алайда, еңбек, іс-әрекет 
қатынастарында қалыптасқан мінез бітістері мәндірек келіп, 
мінез түрінің басқаларынан ажыралуына себепші болады.
Мінез эр тұлғада өзінше көрініске ие, солай да болса, оның 
кұрамында белгілі топ адамдарына ортақ бітістерді біріктіруге 
болады. Осыдан, мінез түрі (типі) — адамдардың кейбір тобына 
тэн қасиеттің біреудің дара мінезінде нақты көрінуі. Мұның 
түпкі себебі — мінез тума берілмейді, эр адамның белгілі топ, 
қоғам өкілі болуынан оның өмір жағдайы мен іс-әрекетіне сай 
қалыптасады.
Мінезде жеке бітістер жэне сапалармен қатар тұлғаның қор- 
шаған ортаға икемдесуін қамтамасыз етуші жалпы қылық тә- 
сілі — мінез типтерін ажыртуға болады. Мінез типін анықтауда 
нақты адамдар мінезінің жалпы да мэнді, өмірлік қажетгі тарап- 
тары ескеріледі. Осыған орай мінез келесі типтерге бөлінеді:

жүктеу/скачать 10,53 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: