42
Шығыс Еуропа жазығы, Тұран жазығы, Солтүстік Қазақ
жазығы, Үстірт, Сарыарқа,
Бетпақдала, Маңғыстау,
Каспий
маңы ойпаты, Жалпы Сырт үстірті, Орал алды үстірті,
Мұғалдап таулары, Алтай, Сауыр-Тарбағатай,
Жетісу
Алатауы, Тянь-Шань.
Оқушылар картаға географиялық номенклатураның
берілген нысандарын белгілегеннен кейін Қазақстанның
физикалық картасын пайдаланып, өзара тексеру жасауға
тапсырма беру..
Қазақстан аумағындағы орографиялық нысандардың
географиялық атаулары немен байланыстырылған?
Аталған атаулардың барлығына не нәрсе ортақ?
– Шығыс Еуропа жазығы, Солтүстік Қазақ жазығы, Каспий
маңы ойпаты, Орал алды үстірті.
– Алтай, Тарбағатай, Тянь-Шань.
– Көкшетау, Ақтау, Қаратау, Үстірт, Жалпы Сырт, Алатау.
Сұрақ қоя отырып, оқушыларды ороним ұғымына әкелу,
осы ұғымға түсініктеме беру, сонымен бірге оронимдердің
шығу себебін анықтау керек. Сабақтың қиындық
туғызатын мәселесін айқындау қажет.
Қазақша оронимдердің атаулары қандай және ол немен
байланысты?
Сабақтың
ортасы
Тапсырмалар
1.
Қазақстанның физикалық картасын қолданып,
мүмкіндігінше, кестеде келтірілген қазақтың халықтық
географиялық терминдері қолданылған оронимдердің толық
тізімін жасаңдар.
Қандай терминдер жиі, ал қайсысы сирек
қолданылады?
2.
Жазған оронимдердің атауларын келесі белгілері
бойынша топтаңдар:
- жалпы есімнен жалқы есімге ауысу
- оронимнің бөлігінің атауын бүкіл жүйеге ауыстыру
- оронимнің пішіні
бойынша
- белгілі бір өсімдік түрінің бар
болуы бойынша
- белгілі бір жануар түрінің нақты бар болуы бойынша
- терминдер мен гүл атауларындағы оронимдер
- пайдалы қазбалардың бар болуы бойынша
- сан есімі бар оронимдер
- мемориалды оронимдер
- аспанға теңеу немесе діни атаулар
- эмоционалдық реңк
Қазақстанның
физикалық
картасы,
оқулық
мәтіні, 9-
сынып
атласы
43
- метафоралар
3. Туған өлкеңдегі топонимияларда кездесетін
терминдердің тізімін жасаңдар.
Сабақ соңы Параграфтың соңында берілген 2-тапсырманы орындау
Рефлексия
Достарыңызбен бөлісу: 
