Р. Сыздык 6-том indd

Функционалдық стильдердің айырым белгілері

жүктеу/скачать 1,64 Mb. Pdf көрінісі бет 119/154 Дата 02.03.2023 өлшемі 1,64 Mb. #170745 түрі Бағдарламасы

Бұл бет үшін навигация:

• Ғылыми стильдің өзіне тән белгілерін
• Публицистикалық стильде

Функционалдық стильдердің айырым белгілері  жайындағы  пікірлер мен тұжырымдар Көптеген өзге де тілдер сияқты, қазақтың қазіргі ұлттық  жазба әдеби тілінің де бұл күнде функционалдық стильдері:  көркем әдебиет стилі, публицистикалық, ғылыми (немесе  ғылыми-техникалық), эпистолярлық стильдер және ресми іс- қағаздары мен кеңсе қағаздары стилі деп жіктелетін болса,  оларды бір-бірінен ажыртатын тілдік белгілері болулары ке- рек. Бұлар жөнінде сти листика мәселесімен айналысқан зерт- теушілер біршама пікірлер айтып, фактілерді көрсетіп келді.  Жасыратыны жоқ, олардың дені орыс тілінің функционалдық  стильдерін, сөз еткен еңбектерден алынған. Сірә, бұған, бір  жағынан, публицистикалық, ғылыми әдебиеттің және ресми-іс  қағаздарының көбінесе орыс тілінен аударма түріңде ұсыны- лып келгендігі себепкер болса, екіншіден, функционалдық  стильдер табиғатының тіл-тілдің қай-қайсысында да кейде бір  шамада болып танылатындығы да ықпал еткен болар. М. Балақаев: «Іс қағаздары: қаулы-қарарлар, заң, бұйрық,  үндеу, кіріс-шығыс құжаттарында көріктеу элементтерінің  жұмсалуы шарт емес, бұларда сөйлемдер толымды, жақты  болып келеді:  қаулы етеді, шешім қабылдады, тапсырылсын,  міндеттелсін сияқты дайын үлгілер қолданылады», – дейді. Ғылыми стильдің өзіне тән белгілерін: тілі жинақы, стилі  «қатаң», сөздері дәлме-дәл, тап-тұйнақтай болу, бірізділік және  дәлділік деп атайды, оның үстіне сөйлемдері күрделі болады,  сабақтас сөйлемнің басыңқы сыңарлары ойдың негізгі бөлше- гі болып, бағыныңқы сөйлемге ерекше мағыналық қызмет жүк- теледі; «мұнда диа лектизм, жаргон, қарапайым сөздер болмай- ды, шартты белгілер мен қысқартулар көп болады», – деп  түйеді. Публицистикалық стильде  бірізділік күшті болады (?), терминдерді, сөз тіркестерін жұмсауда, сөйлемдерді құрасты- руда әдеби тілге және өзіне тән дәстүрлі қалыптасқан нор- маларды қатал сақтайды; баспасөз беттерінде метафоралық  қолданыстар болады. 234 жүктеу/скачать 1,64 Mb. Достарыңызбен бөлісу: