ҚҰрамы және оның пайдасы

Секциясы: Этномәденитану

ЖОСПАР

2.Жұмыстың кезеңдері. 3-бет 

3.Айранның құрамы және пайдалану. 4-5 беттер 

4.Айранның құрамы және оның пайдасы. 5- 7 беттер 

5. Сұрақ – жауап нәтижелері. 8- бет..\қосымша парақ\  

6. Ғылыми дәлел: практикалық бөлімі. 9-10 беттер 

8.Зерттеудің нәтижесі. Қолданылған материалдар. 10-11 беттер 

Мақсатым: 

Айранның құрамы мен оның пайдасын ашу. 
Айранның өмірде көмегі болатын құрамын және қасиетін зерттеу, Сергей Калинин бағдарламасындағы «Айран-крем» бейнежазбасынның маңыздылығын көрсету. 

Айранмен шәйнек ішін тазартып көру.

Аталған мақсатымызға жету үшін алдымызға төмендегідей міндеттер қойдым: 

Міндетері: 
Ұлттық тағам туралы түсінік алып және оны өмірде пайдалана білуге үйренем. 
Айранның құрамын және қасиетін анықтаймын. 

Шәйнектің ішіндегі қоспақты тазалаймын. Зерттеу парағын толтырып отырамын. 

Жұмыстың кезеңдері: 

Сүт тағамдарын қазақ халқы бір сөзбен “ақ” дейді.Ақтан тағамдар әзірлеуде бірнеше мыңдаған жылдар бойы халық аса бай тәжірибе жинақтай отырып, одан жүзден астам тамақ түрлері мен дайындау әдістерін жасаған[1] .Сиыр сүтінен сұйық, қою, қоймалжың, ащы, тұщы, жұмсақ, қатты, ұнтақ түріндегі ұлттық тағамдар жасаған. Сүт тағамдарының құрамы белок, май және көмірсуларға өте бай, олар адам организмінде оңай қорытылады әрі сіңімді болады. Кейбір Сүт тағамдарында түзілетін сүт қышқылы адамның ас қорыту жүйесіндегі шіру процестерінің дамуын тежеп отырады. Адам ағзасына сүт тағамдарының қаншалықты шипалық әсері к үшті екенін білсек те, бұлардың кейбіреулерінің емдік қасиеттері бар екенін біле бермейміз. Мысалы, гипертонияға шалдыққандар күніне 2 рет тамақ ішкеннен кейін жарты сағат өткенде 1 кесе айранды асықпай, баптап ішетін болса, бірнеше күннен кейін қан қысымы төмендеп, өзін жақсы сезінетін болады. Сондай-ақ ұйқы қашқанда түнемелік жатар алдында 1-1,5 кесе жылы айран ішсе, оның жақсы ұйықтап шығуға әсері мол. Тағы бір жайт, айранның гастрит ауруына да пайдалы екендігі. Ол денсаулыққа пайдалы және қоректік қасиеті мол[2] тағам. 

Айран - қазақ аспаздығында айран кеңiнен қолданылады. Оған салқындатылған сусын, әрi тағам болып табылатын түрлi сорпалар қосады. Айранды дайындау үшiн сиырдың сүтiн қайнатады да, +35, 40 С-қа дейiн салқындатады. Онан соң айран (1 стақан айранды 5 литр сүтке) құяды. Онан соң ыдысты қақпақпен жауып, сүлгiмен орап, жылы жерге қояды. 4-6 сағаттан кейiн айран дайын. Сүт - өте бағалы өнім. Олай дейтініміз, организмге оның құрамдас бөлігінің 95-98 пайыз сіңеді[3]. Сүт, сондай-ақ, амин қышқылдарының, макро және микроэлементтердің, витаминдердің таптырмайтын көзі. Сүттің тағы бір қасиеті – түрлі азық-түлікпен керемет үндесіп, адам тағамының биологиялық құндылығын көтереді. Қаймағы алынған немесе алынбай пісірілген сүтке азырақ айран ұйтқысын қосып ұйытылады. Ол жеңіл және сусындық тамақ[4]. 

 6 Проблемалық сұрақ 

Химия пән мұғалімі Динара апай жемірілу (коррозия)

туралы мәлемет алынды, толық түсіндірді.[8]. 

Интернеттен ақпараттар қарастырылды[9] 

Орыс тілінде көршілес орыс аудиториясы болғандықтан қысқаша мәлімет айтып, сауал жасадық.

Айранның құрамы және оның пайдасы

• 
  Положительно сказывается на пищеварении, он способен улучшить аппетит. Помимо того, что напиток нормализует кишечную микрофлору, он еще ускоряет процесс переваривания пищи и подавляет активность гнилостных бактерий. Айран хорошо справляется с жаждой, иммунитет, улучшает работу сосудов, сердца и к тому же он снижает уровень холестерина в крови и способствует нормализации веса. Польза айрана для людей, страдающих заболеваниями дыхательных путей тоже бесспорна. Напиток очень полезен в разное время года: летом утоляет жажду, зимой: повышает устойчивость дыхательной системы к инфекционным и простудным заболеваниям. Многие любители айрана отмечают и его благотворное влияние на нервную систему.
  
• 
  Можно использовать как маску для очищения лица.
  
• 
  Использование при мытье волос от перхоти и придаст блеск и здоровье волосам.
  
• 
  Использовать для чистки ржавчины металической посуды.
  
• 
  Для заготовки шкур животных\например, козье шкуры,избавляет шкуры от запаха\
  
• 
  А целители до сих пор считают, что айран противостоит яду змеи.
  

Учитель русского языка литературы Ергалиева Ш. С: - В нынешнее время его можно найти на полках наших маркетов. Только он далек от настоящего напитка, потому что содержит много консервантов. Лучше всего айран приготовить в домашних условиях, тем более что сделать это очень легко. Главными ингредиентами являются сузбе и катык. Последний – это простокваша из кипяченого молока, которую выпаривают в треть. А первый – это сцеженный катык, что-то между творогом и сметаной.

Директор школы: Кривченкова Е.В: - В самые горячие летние дни айран хорошо восполняет водно-солевой баланс нашего организма за счет своих амино- и жирных кислот, и этим утоляет жажду.

Медсестра школы: - Полезен айрановый продукт также своей аскорбиновой кислотой, которая в период понижения иммунитета противостоит простудным заболеваниям. А так же нормализирует микрофлору кишечника.

Учитель биологий Алиева Г.Р: - Диетологи рекомендуют его пить для снижения массы тела, поскольку калорий у айрана мало – 27 ккал на 100 граммов. Он позволяет восстановить микрофлору кишечника, усилить секреторную деятельность желудка, что помогает очистить застой желчных протоков.

Психолог школы: - Айран приводит центральную нервную систему в тонус.

Учитель химии Куттыкбаева Д: - Он полезен и тогда, когда происходит нехватка кислорода в органах и тканях, когда нужно повысить в легких приток крови, нормализовать тонус мышц.

Мама Асемай: - Такие полезные качества бодрят организм, что приводит к долгой жизни и отменному здоровью.

Мама Нурисламбека: - Но как в каждом продукте, существуют как положительные, так и отрицательные свойства.

Воспитатель школы Лихачева Л.В: - Большой минус напитка заключается только в том, что организм, не привыкший к нему, может поначалу вести себя неадекватно. Поэтому начинать пить айран стоит понемножку и маленькими глотками.

 II.Практикалық бөлімі 

3 кезең. 

4кезең. 
Шәйнектерді тексеру 

5 кезең Айранды төгу 

III.Зерттеудің нәтижесі: 

Әрі ең абзалы - таза, табиғи әрі адам денсаулығына кері әсері жоқ сүт тағамдарының бірі тартылған сүттен жасалған айранмен шәйнектің қоспағын тазартуға пайдаланғанымыз жөн. 

2.Қазақ әдебиеті] Аруна Алматы 2005ж 65-66бет 

3.Сен білесің бе? Энциклапедиясы Аруна ЖШС 
Райымбеков Қ.Ж, Байғабылова Қ.Т. 252-253бет 

4. Сергей Калинин бағдарламасы «Айран-крем» тақырыбы

5.Әжемнің тәжірибесі мен ертегісі 

6..Химия 10сынып Нурахметов Н., Қ,Бекішев, Н.Заграничная 141-147бет 

7. Интернет ресурсы 

СЫН ПІКІР

 
Оқушыларым: Оразбекова Асемай; Нұрсейітов Нұрисламбек  

Тақырыбы: Айранның құрамы және оның пайдасы

Теориялық бөлімінде оқушы ақпараттар жинады. Мектеп орыс-қазақ тілінде болғандықтан екі тілде қысқаша мәлімет және сұрақ-жауап жүргізілді. Әжелері Дәмелінің түсіндіруімен түрлі тәжірибеден өтті. Мектеп медбикесімен әңгіме жүргізілді.

Адам ағзасына айранның қаншалықты шипалық әсері күшті екенін білсек те, бұлардың кейбіреулерінің емдік қасиеттері бар екенін біле бермейміз. Гипертонияға, гастрит аурулардан емделуге болатының анықтады. 

Әрине ол атаулар түрлі халықтың айраны, дегенмен саудадағыдан үйден табиғи өнім алғанды қалайды. Ғылыми жұмыс барлық талаптарға сәйкес келеді.  Зерттеу жұмысы керек деңгейде орындалды.

Наурыз айы аяқталды.