Дәріс 10. Тақырып: «Газды жер асты сақтау, газды тұтынудың сезондық

Дәріс 10.
Тақырып: «Газды жер асты сақтау, газды тұтынудың сезондық 
теңсіздігі, газды жер астында сақтаудың артықшылығы» 
Сұрақтар 
1. Жер асты газын сақтау 
2. Жер асты газ қоймасының құрылымы 
3. Буферлі газ кӛлемі
 

Жер асты газын сақтау 
Қазіргі кездегі алыс газбен қамтамасыз ету жүйесі күрделі және
қымбат ӛндірістік жабдықтар жинағынан түрады: 
1) 
газ кӛздері (газ, газконденсатты, мұнайлы газконденсатты 
кен орындар) 
2) 
газды тазартқыш және кептіргіш қондырғылар,конденсатты 
ӛндіргіш және газды тасмалдауға дайындайтынжабдықтар; 
3) қабаттың қысымды сығып, механикалық жүмыс электроэнергиясын 
алу үшін пайдаланатын қондырғылар; 
4) қонденсат ӛңдеуші қондырғылар; 
5) магистральды газ кұбыры; 
6) жер асты газ қоймасы; 
7) қалалық газ таратушы жүйе; 
Алысқа кӛзбен қамтамасыз ету құрылыстары үлкен бастапқы материалдық 
шығындармен күрделі қондырғылармен және материалдар (әсіресе болатпен, 
цемент) және энергияның шығынымен сипаталады. 
Барлық алысқа газбен қамтамасыз ету жүйелер пайдалану кезінде үзілместей 
бір бӛлік болады. 
Жүйенің бір элементінің пайдаланудың технологиялық режимін бүзу барлық 
жүйенің технологиялық режимінің бүзылуына алып келеді. 
2. Жер асты қоймасындағы газдың жалпы мӛлшері екіге бӛлінеді:
1) Белсенді газ (жұмыс істейтін).
2) буферлі газ (қалдықтық). 
Белсенді газ - жыл сайын жер асты газ қоймасына айдалатын және одан 
алынатын газ келемі. 
Буферлі газ — жер асты газ қоймасын пайдалану кезінде оның ішінде әр 
уақытта болатын газ кӛлемі. 
Буферлі газ қоймадан газды іріктеудін соңында керекті қысымды үстау үшін, 
бұл қысымда коймадан алынатын газдың керекті шығымы аяқталып 
отырады. 
Қабаттарды қорғаудың шарттарын және пайдалану ауданына газды беру 
шарттарын сақтау үшін, судың қоймаға қозғалысын азайту үшін, үңғылардың 
шығымын арттыру үшін компрессорлық станциядағы газдың сығылу 
дәрежесін 
азайту үшін керек. 
3. Буферлі газ кӛлемі кӛп болған сайын, қойманың қысымы артық болады, 
бӛлек ұңғылардың шығымы артады, қоймадан газды іріктеуші ұңғылардың 
саны азаяды және пайдаланушыға берген кездегі жер асты қоймасының 
компроссорлық станциядағы газдың сығылу дәрежесі тӛмендейді. 
Жер асты қоймасындағы буферлі газдың кӛлемі ұстағыштың жату тереңдігі, 
коллектор қабаттық физика — геологиялық параметрлеріне қабаттық 
қуатына, ұңғы пайдалану режимінде және газды іріктеу аумағының 
соңындағы газдың қысымына тәуелді Бұл қысым ӛз кезеңіңде 
пайдаланушыдан жалғаушы газ құбырының ұзындығы, диаметрі және ӛткізу 
мүмкіндігіне, оның ақырғы нүктесіндегі қысымға тәуелді
.