Берілген сурет, сызба немесе қысқаша жазуы бойынша есептер құрастыру жаттығуы пайдалы болып табылады. Олар балаларға есепті нақтылы жағдайда көруге көмектеседі. Мысалы:
а) Балалар сурет бойынша бірнеше есеп құрастыра алады:
«Күлше 15 теңге, ал бір стақан су 3 теңге тұрады. Бір стақан су және күлше қанша тұрады?» Күлше 15 теңге, ал бір стақан су 3 теңге тұрады. Мен 2 күлше және бір стақан су сатып алдым. Мен қанша ақша төледім? т. с. с. б)Сызба бойынша оқушылар мынадай есеп құрастыруларына болады: «Ара қашықтығы 57 км болатын екі ауылдан бір мезгілде біріне-бірі қарсы туристер отрядтары — жаяу адамдар мен велосипедшілер шықты. Жаяу адамның жылдамдығысағатына 4 км, ал велосипедшілердің жылдамдығы сағатына 15 км. Отрядтар бірінші ауылдан қандай қашықтықта кездеседі?» Берілген қысқаша жазуы бойынша балалар мынадай есепті құруы мүмкін: «Екі баспашы бір сағатта бірдей бет қағаз басқан. Бірінші баспашы 6 сағат жұмыс істеп, осы уақыт ішінде 48 бет басқан, ал екінші баспашы 7 сағат жұмыс істеген. Екінші баспашы қанша бет басқан?» [16].
Балаларға қандай да бір иллюстрация бойынша есеп кұрастыруды ұсынудан бұрын бұл иллюстрацияға анализ жасау керек, яғни әңгіме жүргізіп, ненің суреті кескінделгендігін, сандар нені білдіретінін, нені табу керектігін т. б. түсінетін-түсінбейтінін анықтайды.
