Рецензенттер
Тақырып №3. Металдық материалдар
жүктеу/скачать 0,94 Mb.
|
МФТ книга
- Бұл бет үшін навигация:
- Қара металдар
- Термиялық өңдеу туралы түсінік
- Тот баспайтын болат
- Түсті металлдар
| Тақырып №3. Металдық материалдар
Мақсаты: Студенттерді металдық материалдармен таныстыру. Дәріс тезистері: Металлтану – металл емес қоспалардың құрылымы мен қасиеті туралы ғылым. Айтарлықтай табысты, оның көмегімен алдын-ала көрсетілген қасиеттеріне ие қоспалар алады. Қоспалар 2 үлкен топқа бөлінеді. Қара металдар Қара металдар – көлік жасаудағы негізгі материалдар: машиналар, механизмдер, қондырғылар мен көміртектік қоспасы, болат және шойын деп бөлінеді. Қоспада көміртек 20% болса онда болат, ал одан көп болса шойын деп аталады. Болат соғу қасиетіне ие, ыстыққа иілгіш болады, ал чугун жоғары температурада бақиды, одан өнімді құю арқылы жасайды. Чугун мен басқа құйылғыш қоспалардан медициналық қондырғылардың негізгі бөлшектерін жасайды. Болаттан көптеген медициналық құрал-жабдықтар мен приборлар, аппараттардың бөлшектерін жасайды. Термиялық өңдеу туралы түсінік Болаттың қаттылығы мен беріктігін арттыру термиялық өңдеуге байланысты, белгілі температураға дейін ысытып, нақты жылдамдықпен суыту. Бірақ бұл процесстің сыртқы түрі. Болатты ысыту мен суыту кезінде құрылымдық өзгерістер болады, соның нәтижесінде оның механикалық қасиеттері өзгереді. Термиялық өңдеу мен ережелері металлтануға негізделген. Тот баспайтын болат Көміртекті болаттар коррозияға (тот басуға) бейім, сондықтан одан жасалған медициналық бұйымдарын никель немесе хром қабатымен қаптайды, гальваникалық тәсілді қолданып соңғы жылдары медициналық құрал-жабдықтардың көпшілігін легирленген, тот баспайтын болаттан дайындайды. Тот баспайтын болат екі түрлі класс бойынша шығарылады: шыныққан немесе мартанситті және шынықпаған немесе аустенитті классты. Шынықтыру қабылдайтын болаттар – хромды (хромның орташа мөлшері 13%) 20х13, 30х13, 40х13 таңбалы. Бұл көрсеткіш бірінші сан, пайыздың жүздік бөлігіндегі болаттағы көміртектің орташа мөлшері, ал соңғы 2 сан – пайыздағы хром құрамы, бұл болат таңбасы тот баспау үшін 2 шартты ұстау керек: бұйым шыныққан және полирленген болуы тиіс. Шынықтыру кезінде біркелкі құрылым алынады, оған қаттылықты болат цементиті мен хром карбиді береді. Түсті металлдар Медициналық қондырғылар мен құрал-жабдықтарды жасауда мыс қоспасы кеңінен қолданылады. Кейбіреулері аллюминий, магнии, никель және хром қоспаларын қолданады. Таза мыс бірқатар бағалы қасиетке ие, соның арқасында медициналық бұйым жасауда қолданылады. Мыс жоғары майысқақтыққа ие, жеңіл штампталады, созылады, дәнекерленеді, жылу мен электроөткізгіштігі жоғары, аз қышқылданады, соның салдарынан мыс электроқондырғылар, термостатты қаптағанда, арматуралар, су және буүйлестіргіштерді және т.б. жасағанда қолданады. Ағза тіндерімен тікелей жанасатын құрал-жабдықтар да никель қабаты бар мыс қолданады, мыс таңбасы М1, 99,9% мыс құрамы, иілгіш медицина құрал-жабдықтарын жасағанда қолданылады (иілгіш қасықтар мен зондтар). Мыс пен цинк қоспасы – латунь кеңінен қолданылады. Медициналық бұйымдар жасау үшін латуньнің 2 таңбасын қолданады: Л62 және ЛС 59-1. Латунь Л62-62% мыс құрамында (қалғаны цинк) суық кезінде майысқақ, залалсыздандырғыш жасағанда қолданады. Латунь Л59-1 орташа 59% мыс және 1% қалайы (қалғаны цинк) – механикалық қасиеті бойынша Л62 өзгеше. Созылмалылығы кем болғандықтан металл кесуші станоктарда өңделеді, сондықтан кесу арқылы жасалатын бөлшектер жасалады. Л59-1 – шприц арматурасы, ине капалиі мен трекор жасалады. жүктеу/скачать 0,94 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|